Gokken als liefde en een ontbijtje
5 juli 2021
We kregen meerdere positieve reacties op het artikel ‘het plezier van gokken’. Daarin schrijven we dat onderzoekers en overheden eens moeten stoppen vanuit gokproblemen te denken. Beter is het naar de overgrote meerderheid te kijken die gewoon plezier beleeft aan een gokje. En die daarnaast allerlei andere activiteiten uitvoeren, zoals werken, sporten, met vrienden de kroeg in, een film kijken en dergelijke.
Van daaruit kijkend kun je veel beter zien waarom een enkeling ontspoort. En ook zien dat iemands gokgedrag problemen kan gaan opleveren. Vaak zijn de signalen die daartoe leiden al lang zichtbaar. Het probleem ontstaat immers niet van de ene op de andere dag. En vrijwel nooit is gokken de oorzaak, maar een gevolg.
De meeste reacties bevestigden bovenstaande logische benadering. Enkele opmerkingen gingen over gemakzucht van onderzoekers en de miljoenen verslindende onderzoeken. Maar het leukst vonden we een reactie met de titel: gokken als liefde en een ontbijtje.
De schrijver vond dat ook veel te veel vanuit verslaving wordt gedacht. En dat was volgens hem onterecht. Hij had een leuke invalshoek die tientallen jaren teruggaat.
In de psychiatrie werd jaren geleden al gekeken naar dwangmatige bezigheden. Het was in een tijd dat mensen nog drie keer per dag een maaltijd nuttigden in een vast patroon. Om acht uur ontbijt, een lunch om 12.30 uur en ’s avonds stipt op 18.00 uur een avondmaaltijd. En daarna om 20.00 het journaal.
Hoewel er een zekere dwangmatigheid in dat dag-patroon zat, werd het niet beschouwd als een verslaving. Toch kon het de sfeer in huis behoorlijk verzieken als de ‘kostwinner’ om 18.00 uur niet kon aanschuiven voor zijn piepers (dat zijn aardappelen) en karbonaadje (vlees met een botje waarvan je het vlees kon afkluiven).
Hetzelfde gold voor de geslachtsgemeenschap. Vroeger deed men niet aan seks, vertelt de mailer in zijn reactie, men deed aan voortplanting. De dwangmatigheid daarbij werd opgelegd door de pastoor. Die kwam regelmatig langs wanneer het te lang duurde voor er nageslacht ter wereld werd gebracht.
Psychiaters beschouwden de twee hierboven genoemde voorbeelden echter niet als dwangmatig. De overwegend Engelstalige psychiaters noemden het ‘non-substance benefits’. Het ontbijt, geslachtsgemeenschap en dergelijke waren voordelen van ‘non-substance’.
Bij ‘substance’ denken we tegenwoordig aan drugs. Daarnaast is ‘substance’ echter ook een maat van belangrijkheid. En ‘non-substance’ is dan dus iets dat niet belangrijk is. We leggen de woordduiding naast ons neer.
Aan eten, de liefde bedrijven en toen zelfs gokken zat niets dwangmatigs. Alleen stoffen waren verslavend. Gebruik van cannabis, heroïne en bepaalde pijnstillers werd als verslavend gezien en bestraft. Sterke drank, nicotine en cafeïne hoorden daar ook bij. Maar om de een of andere reden ging men met dat verslavingsgevaar anders om. Hoewel we natuurlijk weten dat er ooit een drooglegging was in Amerika; een verbod op productie en verkoop van alcoholische dranken.
Dat bovengenoemde producten en vele andere als verslavend werden gezien kwam door de uitwassen. Psychiaters keken naar het gedrag van de persoon die zo’n stof gebruikte. Die werd als ‘niet normaal’ bestempeld. Later ontdekten exactere wetenschappers de stoffen die verantwoordelijk zijn voor het gedrag en de verslavende werking.
Het zijn grotendeels de zogenaamde psychoactieve stoffen. In bijvoorbeeld cannabis is dat THC (Tetrahydrocannabinol) en in koffie is het cafeïne. Het zijn stoffen die op een of andere manier een reactie teweeg brengen in je hersenen.
Beter is wellicht te schrijven dat het stoffen zijn die invloed hebben op je psyche. Maar ten eerste zijn de meningen nogal verdeeld over wat psyche precies is. En ten tweede is inmiddels duidelijk dat allerlei stoffen invloed kunnen hebben op bijvoorbeeld het gedrag van een gebruiker. Ze hebben dus tegelijk ook andere invloeden via bijvoorbeeld hersenen en darmen.
Sinds enkele jaren rekenen psychiaters ook gokken tot een verslavingsgevoelige activiteit. Maar gokken bevat geen psychoactieve stoffen, zoals cannabis, een jenevertje of koffie die wel hebben. Daar heeft men het volgende op gevonden.
Gokken heeft weliswaar geen psychoactieve stoffen. Maar ze activeert ons beloningssysteem door bijvoorbeeld dopamine aan te maken. En die beloning vinden we zo fijn dat we door blijven spelen. En we verlangen zo naar die dopamine en andere prettige stofjes, dat we de volgende dag weer willen spelen. Gokken wordt door die beloning een obsessie, zeggen psychiaters, een ziekelijke gewoonte, een verslaving.
Het beloningssysteem wordt echter niet alleen door gokken geactiveerd. Een heerlijke maaltijd kan ook prettige neurotransmitters vrijmaken. Evenals een heerlijke avond met je partner, een lekker stuk chocolade en nog veel meer andere activiteiten, lekkernijen et cetera.
Naast de beloningsstoffen zijn aan de vergelijking, tussen wat wel en niet als verslavend kan worden beschouwd, nog veel meer argumenten te hangen. Kijk bijvoorbeeld ook eens naar de omkering, de aangebrande maaltijd, het verlies bij gokken, de onbeantwoorde verliefdheid. Maar we houden het bij bovenstaande en gaan naar een andere invalshoek van de man die reageerde op het eerdere bericht op OnlineCasinoGround.
Hij noemde het een (on)willekeurig verbod. Wij moesten bij zijn uitleg (we komen daar zo dadelijk op terug) denken aan het cannabis-verbod. Eeuwenlang werd cannabis gebruikt. Met een deel van de cannabisplant maakte men zeilen voor boten, kleding en andere producten. Een ander deel gebruikten bijvoorbeeld de Romeinen al als medicijn.
Dat ging jaren door. Tot er rond 1930 een man in de Verenigde Staten een actie begon om gebruik van cannabis streng te bestraffen. Hij bereikte daarmee geleidelijk ook allerlei andere landen. Die man was Harry Anslinger.
Hij werkte bij het Bureau of Prohibition (= verbod; maar tegenwoordig zelfs als ‘drooglegging’ vertaald). Dat bureau was opgericht vanwege het bovengenoemde verbod op productie en verkoop van alcoholische dranken. Anslinger was juist directeur van het Bureau geworden, toen kort daarna het verbod werd opgeheven. Het bureau zou worden gesloten en Harry Anslinger zou zonder werk komen te zitten.
Maar hij kreeg een idee. Cannabis (wiet, niet hennep) was al wel verboden, maar daar werd nauwelijks aandacht aan gegeven. Als hij daar nu eens werk van zou maken, dan kon hij zijn baantje behouden. En zo geschiede. Het leek een willekeurig gekozen verbod. Maar het was Anslinger, die het selecteerde als beste mogelijkheid om ‘zijn Bureau’ in stand te houden.
Volgens de reactie in de digitale brief is dat bij de nadruk op gokproblemen ook het geval. Gokken krijgt de schuld van specifieke financiële en/of sociale problemen van enkele individuen. Onder het kopje ‘gokproblemen tegengaan’ krijgen exploitanten geen toegang tot de gokmarkt in een land en houden overheden gokken exclusief. Of de exploitant moet aanvullende fees betalen voor een vergunning, vanwege de extra maatschappelijke kosten door gokproblemen of investeringen doen om ‘gokkers te beschermen tegen mogelijke verslaving’.
Maar gokken is, zoals we al zeiden, niet de oorzaak. Het is echter wel de makkelijke ‘grote gemene deler’. In plaats van de verschillende onderliggende problemen aan te pakken, de werkelijke oorzaken, wordt het bij het gokken gelegd. En er zijn genoeg onderzoekers die het vermeende gokprobleem met cijfers willen ondersteunen.
Natuurlijk houden ze daarbij een slag om de arm. Want er moet geld vrijkomen voor vervolgonderzoek. En ze weten ook hoe leuk een gokje kan zijn. De spanning van een loterij, de gezelligheid van roulette met vrienden of even ter ontspanning een sessie doen op een slot machine.
Tegelijk met ‘gokken als liefde en een ontbijtje' kregen allerlei andere leuke reacties. Soms met fraaie voorbeelden van aanleiding, oorzaak en gevolg. Zoals van iemand uit De Bilt. Hij vertelde dat daar in een winkelstraat nooit of nauwelijks problemen waren. Op een avond hielden twee jongens in die straat een straatrace. Daarbij werd een voetganger doodgereden. Wat deed de gemeente? Ze legden verkeersdrempels in de straat. Vanaf dat moment kreeg die ene straatrace voor iedereen een vervelend gevolg. En die twee jongens? Die hielden hun volgende straatrace gewoon in een andere straat.
