Kirk Kerkorian, de risicovolle gokker
4 januari 2021
Zien we een boek met de titel ‘The Gambler’, dan moeten we daar aandacht aan geven. Dat het over Kirk Kerkorian blijkt te gaan maakt het natuurlijk extra interessant. Kerkorian is de man die zich opwerkte van imigrantenzoon tot top-casinobaas met drie keer het grootste casino van Las Vegas.
Het lijvige boek, met de ondertitel ‘hoe de straatarme Kirk Kerkorian de grootste dealmaker werd in de geschiedenis van het kapitalisme’, blijkt een solide biografie. En de schrijver William C. Rempel een doorzetter, zoals de man waarover hij schreef.
Rempel begon na het overlijden van Kerkorian, in 2015 op 98-jarige leeftijd, aan het boek. Kerkorian schermde zijn privé, maar ook zijn zakelijke beslommeringen, altijd al af. Na zijn dood blijken familie, vrienden en anderen uit zijn omgeving dat stilzwijgen voort te zetten.
De biograaf moet het doen met krantenberichten, interviews, rechtbankstukken en overige openbare bronnen. Toch lukt het Rempel een fraai werkstuk af te leveren. Een boek dat leest als een filmscript. Hooguit storen de soms te uitgebreide inzichten in de financiële regelingen die Kerkorian gebruikte om zijn plannen te realiseren.
Maar sommige lezers zullen wellicht juist smullen van deze details. Ze tonen hoe in de wereld van het grote geld wordt gespeeld, met hoge inzetten en risico’s. Dat laatste is waar de titel vooral op duidt, Kerkorian blijkt een man die bijna roekeloos risico’s durft te nemen.
Dat leert hij al op jonge leeftijd. Hij ziet het levenslicht op 6 juni 1917 in Fresno, Californië, als derde kind van Armeense immigranten. Zijn ouders zijn gevlucht voor de etnische zuivering door Turken. In Amerika beleven ze kort de Amerikaanse droom. Nog maar net in Amerika verdient zijn vader een fortuin met de handel rozijnen. Maar net zo makkelijk is hij zijn vermogen weer kwijt.
De jonge Kerkorian groeit op in armoede. Regelmatig zijn er huisuitzettingen. Engels spreken leert hij op straat. Als het gezin in 1920 naar Los Angeles vlucht voor de economische crisis verlaat Kerkorian school. Hij heeft meerdere baantjes en wordt uiteindelijk bokser.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog leert hij vliegen van een stuntvlieger. Daarna gaat hij oorlogsvliegtuigen vervoeren over de Atlantische Oceaan. Hij staat bekend als iemand die enorme risico’s durft te nemen en hij krijgt transporten die anderen weigeren. Het levert hem zijn eerste grote geld op.
Na de oorlog koopt hij vrachtvliegtuigen die niet meer nodig zijn. Daarmee begint hij een luchtvaartmaatschappij. Dat hernoemt hij uiteindelijk naar Trans International Airlines en verkoopt het, koopt het terug en verkoopt het weer. Hij bouwt er zijn financiële vermogen flink mee uit.
Kirk Kerkorian kent dan inmiddels andere ondernemers en filmsterren in Las Vegas en staat er bekend als handige ondernemer. Maar voor investeringen is hij in zijn beginjaren aangewezen op financiële hulp van de maffia, hoewel dat nooit wordt bewezen.
Hij koopt een klein casino in Las Vegas, onderneemt verder met risicovolle initiatieven en weet zich te handhaven. In 1969 bouwt hij het International Hotel, op dat moment het grootste casino hotel ter wereld. In dat hotel laat hij Elvis Presley optreden. Het wordt het begin van een stroom optredende artiesten in Las Vegas.
In hetzelfde jaar als de opening van het International Casino Hotel neemt Kirk Kerkorian filmmaatschappij MGM over. Het is een legendarisch bedrijf dat in het begin van de twintigste eeuw aan de wieg stond van Hollywoods filmindustrie. Kerkorian trekt het filmbedrijf uit het slop en maakt er een groot entertainment imperium van met hotels en casino’s
Hij bouwt nog twee keer een casino hotel dat na opening het grootste ter wereld is. Kerkorian noemt ze naar het filmbedrijf MGM Grand Hotel in 1973 en MGM Grand in 1993. Daar tussendoor verkoopt hij in 1988 The Sands voor 110 miljoen dollar aan Sheldon Adelson, over wie we eerder schreven op Online Casino Ground.
Kerkorian blijkt een enorme dealmaker, zoals de ondertitel van het boek al aangeeft. Bij allerlei transacties duikt de naam Kerkorian op. Zelfs wanneer zijn belang niet groot is, werpt hij zich op als man die de deal weet te sluiten. Daarmee blijkt hij grote invloed te hebben gehad op de vorming van het moderne Las Vegas.
Talrijke bekende namen van personen en bedrijven kruisen daarbij zijn pad. Kerkorian blijkt vooral een creatief die linksom of rechtsom zijn plannen en die van anderen weet te verwezenlijken. Het voorbeeld van de aankoop van MGM is daarbij illustratief.
Vanuit het niets doet Kirk Kerkorian een bod op MGM. Hij heeft geen interesse in het maken van films. Kerkorian ziet een verouderd bedrijf met een rijke historie, maar op dat moment geplaagd door verliesgevende films. Hij ziet verborgen waarde in de rechten op de oude films.
Hij maakt van MGM een enterainment bedrijf. Kerkorian brengt oude films opnieuw uit, verwijst in 1973 naar de beroemde letters met zijn dan nieuwste casino en haalt nog wat activa uit andere filmbedrijven. Maar even gemakkelijk verkoopt hij de oude filmbibliotheek aan Ted Turner om een volgende deal rond te krijgen.
Dat hij vooral geïnteresseerd is in deals, en niet in een bepaalde bedrijfstak, blijkt uit andere transacties. Kerkorian verdient of verliest bijvoorbeeld bij Chrysler, Ford en General Motors. Hij koopt of verkoopt gewoon om de deal te maken. De eigendommen zijn ruilmiddelen bij volgende transacties.
Hij blijft ook casino’s, hotels en grond in Las Vegas kopen. Volgens de schrijver van ‘The Gambler’ bezit Kerkorian op een gegeven moment meer dan de helft van de kamers en casinovloeren op de bijna 7 kilometer lange strook op de Las Vegas Boulevard, die The Strip wordt genoemd.
Zoals gezegd laat Kerkorian weinig los over zijn privéleven. Dat doet hij volgens velen om de vele afgunstige in zijn omgeving geen kruit te geven bij onderhandelingen. Kerkorian gaat daarin zelfs zover dat hij bijvoorbeeld zijn auto’s zelf bestuurt en weigert te eten en drinken in zijn eigen cafés en restaurants.
Biograaf Remmel heeft echter voldoende bronnen om het privéleven te kunnen schetsen. Daarin blijkt het persoonlijke leven van Kerkorian een rommelige stroom van hoogte- en dieptepunten. Een zo’n dieptepunt is de rechtszaak rond Lisa Bonder, een proftennister die beweerde dat hij een kind bij haar had verwekt.
Het deert Kerkorian, die dan de 80 al dik is gepasseerd, nauwelijks. “Het is geen problemen, als het met geld kan worden opgelost”, is zijn motto. Geld lijkt hem weinig te interesseren. Hij geeft veel weg aan goede doelen. Alleen al aan de wederopbouw van Armenië, in 1988 getroffen door een aardbeving, geeft hij ruim een miljard dollar.
Aan allerlei andere goede doelen geeft hij ook genereus. Kerkorian staat nog steeds bekend als een van de grootste filantropen in de Amerikaanse geschiedenis. Maar hij was vooral een gokker, nooit te beroerd om risico’s te nemen om een doel te bereiken. En dat dan het liefst met een mooie deal.
