Levensgebeurtenissen en gokproblemen
11 december 2022
In een eerder artikel op Online Casino Ground schreven we al gekscherend ‘gokverslaving bestaat niet’. Een verhaal over oorzaak, aanleiding en gevolg. Steeds meer onderzoek toont aan dat levensgebeurtenissen en gokproblemen nauw samenhangen. Waarbij het gokprobleem dus het gevolg is van een oorzaak en aanleiding.
Je kunt voor gokproblemen overigens ook andere onderwerpen invullen met een neiging tot verslaving. Dat kunnen de bij overheden en hulpverleners gewilde grootheden zijn: seks, drugs en gokken (nee, geen rock & roll). Maar evengoed andere verslavingen en dwangmatig gedrag (ken je de foto’s van mensen die hun huis volstapelen met kranten en tijdschriften).
Vanzelfsprekend zijn er verschillen in de bedoelde onderwerpen. Iemand die kranten verzameld maakt hooguit zijn huis smerig. Een eerste probleem ontstaat dan als ratten dat huis bezoeken en de buren daar ook last van hebben. En van de mogelijk, muffe lucht van vochtig papier. De oplossing is opruimen.
Bij gokproblemen kunnen de gevolgen ernstiger zijn. Daarbij is een verstoorde relatie met familie, vrienden en collega’s nog de minste. Vaak wordt een gokverslaving pas opgemerkt wanneer er geld wordt ‘geleend’ uit portemonnees van huisgenoten. Of er een aanzienlijke geldschuld is gecreëerd.
Maar vrijwel altijd gaat aan het gok- of ander probleem een bepaalde situatie vooraf. De titel levensgebeurtenissen en gokproblemen zou daarom ook kunnen luiden ‘gokproblemen door levensgebeurtenissen’.
Er zijn de afgelopen tijd meerdere onderzoeksrapporten verschenen waarbij wordt gewezen op voorafgaande levensgebeurtenissen als oorzaak. Daarbij blijkt overigens wel dat oorzaak en aanleiding niet altijd zo goed zijn te onderscheiden als in ons eerdere artikel (die vooral als uitleg was bedoeld).
Voor we er een recent onderzoek bij pakken, eerst nog even dit. Levensgebeurtenissen vormen weliswaar vaak de oorzaak, het is niet de enige factor van betekenis. Het karakter en de persoonlijkheid spelen ook een rol. Die bepalen immers hoe een persoon omgaat met negatieve levensgebeurtenissen.
Eerdere onderzoeken toonden al dat een gokprobleem nooit op zichzelf staat. Wanneer hulpverleners een gokstoornis constateren, zijn vrijwel altijd ook angst- en stemmingsstoornissen aanwezig. En bestaat er naast het gokprobleem ook een andere verslaving, vaak van alcohol of drugs.
Veel onderzoekers gebruiken daarom de term comorbiditeit (-samenhangende ziekelijkheid) in hun rapporten. Naast de hoofdstoornis bestaan dan andere (psychische) aandoeningen. Waarbij bekend is dat mensen met ernstige aandoeningen een aanzienlijk korter leven hebben.
Uit allerlei onderzoeken vanaf ongeveer 1980 bleek al dat stressvolle levensgebeurtenissen kunnen leiden tot onaangepast gedrag, zoals overmatig eten, gokken en dergelijke. Daarbij is dat gedrag een manier om te ontsnappen aan een situatie en daarmee de stress te verlichten.
Onderzoekers zagen toen al dat bepaalde mensen anders omgaan met levensgebeurtenissen. Ze wezen al naar emotioneel kwetsbare mensen, die met negatieve emoties reageren op stress. Deze mensen gaven vrijwel altijd aan dat bijvoorbeeld gokken helpt een negatieve stemming te verbeteren. Daaruit concludeerden onderzoekers dat deze vorm van ontsnappen aan een werkelijkheid ook bij stressvolle levensgebeurtenissen wordt gebruikt.
Bij negatieve levensgebeurtenissen kun je aan allerlei situaties denken. Waarbij je ook direct kunt denken dat een negatieve situatie voor de een, door een ander als positief kan worden beschouwd. Daarom suggereert hoogleraar psychologie Judith Grisel in haar boek ‘Never enough’ dat de, tot verslaving leidende levensgebeurtenis, heel persoonlijk is.
Bij de ene persoon is het een specifieke thuissituatie, bij een ander is het de werk- of schoolsituatie. Naast deze wellicht langduriger situaties, kan het ook een eenmalige ervaring zijn zoals de dood van een ouder of partner. Door onderzoekers wordt een individuele situatie dan, min of meer uit praktische overweging, onder een noemer gebracht.
Dat deden wetenschappers bijvoorbeeld bij het recente onderzoek naar cyberpesten en gokverslaving. Cyberpesten is immers een verzamelnaam voor het gebruik van allerlei digitale middelen, die een verschillende druk kunnen leggen op een slachtoffer. Het onder één noemer brengen suggereert dat op Instagram geplaatste valse informatie over een persoon een gelijke impact heeft als het verspreiden van een seksvideo.
Het onderzoek naar cyberpesten en gokverslaving concludeert overigens dat slachtoffers van cyberpesten een grote neiging hebben gokken als middel te gebruiken om te ontsnappen. Vanzelfsprekend hangt dit samen met de emotionele vaardigheden van een slachtoffer om om te gaan met de levensgebeurtenis; in dit geval het cyberpesten.
Het zal ook duidelijk zijn dat het onderzoek opmerkt dat cyberpesten, en de vlucht in gokken, vooral voorkomt bij jongeren. En dat slachteroffers van cyberpesten vaak worden gekenmerkt door minder vertrouwen in hun emotionele vaardigheden. Dat verminderde vertrouwen kan ook weer zijn ontstaan door eerdere levensgebeurtenissen, bijvoorbeeld een situatie thuis.
Het gebrek aan praktische vaardigheden om om te gaan met het cyberpesten zorgt voor emotionele onderdrukking. Dat tezamen met andere situaties maakt zo’n jongere vatbaar voor het ontwikkelen van problematisch gokgedrag.
Daarmee haken deze onderzoekers naar cyberpesten aan bij recent onderzoek van psycholoog Jason Satel en enkele collega’s. Zij keken specifiek naar levensgebeurtenissen en gokproblemen. Veel van hun bevindingen zijn al eerdere waargenomen, en hierboven ter sprake gekomen.
In hun rapport staan echter ook enkele interessante opmerkingen. Ze merken op dat er onderzoekers zijn geweest die zeggen dat ze vanuit stressvolle levensgebeurtenissen kunnen voorspellen of een gokprobleem ontstaat. Terwijl andere onderzoekers stellen dat zoiets onmogelijk is.
Zo zijn er ook onderzoekers die geen enkel verband zien tussen levensgebeurtenissen en gokproblemen. En onderzoekers die erop wijzen dat gokproblemen ook gewoon, zonder stressvolle levensgebeurtenis(sen), kunnen ontstaan door de aard van de gokker (ze wijzen dan bijvoorbeeld naar de antisociale impulsieve gokker).
Het nodigt uit te herhalen dat gokverslaving en gokproblemen niet bestaan. Ok, natuurlijk bestaan ze. Maar als een gevolg van een oorzaak en aanleiding. Wat die laatste twee zijn, is dus per persoon verschillend, zelfs als je het onder één noemer brengt zoals cyberpesten. Of de veel grotere noemer levensgebeurtenissen.
