Tv-serie Columbo: gokken vroeger uitgebreid in beeld
26 maart 2020
Columbo is een populaire politieserie, die begon in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Acteur Peter Falk speelt daarin een schijnbaar verstrooide rechercheur van de afdeling moordzaken van de politie van Los Angeles. De serie wordt geroemd vanwege de bijzondere opbouw, die nu nog wordt gebruikt als leerstof voor psychologen.
Meerdere van de 67 afleveringen gaan direct of zijdelings over gokken. Naast zijn carrière als Columbo speelde Peter Falk in meerdere films, waarin hij ook opvallend vaak een gokker speelde.
We kunnen vanzelfsprekend direct enkele afleveringen met kansspelen bespreken. Het is echter leuk eerst iets te vertellen over de karakteristieke werkwijze van Frank Columbo. Zijn vraagtechniek is namelijk interessant en leerzaam. Het wordt niet voor niets nog steeds behandeld tijdens opleidingen van politieagenten en psychotherapeuten. En wellicht is het ook handig voor pokerspelers.
Een van de technieken is ‘nog één ding …’. Columbo verhoort daarbij een verdachte op ontspannen wijze. Het is meer een vriendelijk gesprek, met af en toe soms wat stekelige vragen. Dan neemt Columbo afscheid. De verdachte ontspant, eindelijk is die lastige rechercheur weg. Columbo komt echter terug. Soms staat hij nog in de ruimte, andere keren is hij al buiten. Maar hij komt terug en zegt ‘nog één ding … ‘ of iets van gelijke strekking.
Dan stelt hij een belangrijke vraag waarbij de inmiddels ontspannen verdachte zichzelf verraadt. Of Columbo maakt een opmerking, waarmee hij de spanning opvoert. Waarna de vertwijfelde verdachte wanneer Columbo alweer weg is, een actie onderneemt waardoor hij later alsnog wordt ontmaskerd.
Een andere techniek is ‘praat maar … ‘. Columbo begint met open vraagjes om de ander op zijn gemak te stellen. De wat sjofele kleding en enigszins verstrooide uitstraling van Columbo werken daarbij mee. Hij lijkt geen bedreiging. Al keuvelend praat hij over de zaak en doorspekt dat met veel koetjes en kalfjes. Door dat onbeduidende gebabbel wordt de verdachte loslipppig, in ieder geval is hij of zij afgeleid van de moordzaak.
Soms vertelt de verdacht dan details waarmee Columbo verder kan werken. Dan kan hij later opmerkingen verder uitzoeken. Maar soms gebruikt hij direct de volgende techniek, ‘schuif de echte vraag in’.
Als de ander voldoende is ontspannen schuift Columbo geleidelijk naar het onderwerp waar hij echt antwoord op wil hebben. Als hij bijvoorbeeld wil weten of de verdachte een blauwe auto heeft pakt hij iets blauws op. Dan zegt hij dat hij vroeger een auto had in die kleur. Wellicht noemt hij zelfs een merk en keuvelt naar het punt dat de verdachte zegt, ‘ik heb een blauwe BMW’.
Natuurlijk komt hij ook dan na het gesprek nog even terug: ‘nog een ding. Je collega zei dat hij vorige week je auto leende…’. Waarmee hij vanzelfsprekend achteloos een gat in een alibi maakt of zoiets.
In het kort zou je Frank Columbo kunnen omschrijven als: een persoon die zijn schijnbaar verstrooide persoonlijkheid gebruikt om verdachten een vals gevoel van veiligheid te geven. In feite is hij een bluffer. En dat is iets waar sommige gokkers ook goed in (moeten) zijn.
Het is nooit duidelijk geworden of Peter Falk in zijn privéleven een casino-bezoeker was. Maar het is opvallend hoeveel afleveringen van Columbo in de gokomgeving speelde of waarin gokken een rol had. In de films die hij naast en na Columbo maakte speelde hij regelmatig een goede bookmaker of pokerspeler.
Voor we enkele afleveringen bespreken, nog één ding. Anders aan de politieserie Columbo is ook dat het niet altijd een zogenaamde Whodunit is. Dat zijn verhalen waarbij je geleidelijk als kijker, samen met de rechercheur, ontdekt wie de dader is. Bij Columbo krijg je vaak in het begin te zien wie de dader is …
Zoals in de aflevering ‘Double Shock’. Daarin zien we dat een broer van een tweeling een moord pleegt. We weten echter niet welke. Dus blijft het een authentieke Whodunit. Er gebeurt van alles rond het testament van de vermoorde man, die een oom van de moordenaar blijkt te zijn.
In de aflevering zien we dat een van de tweeling broers, een bankier, verzot is op gokken. Hij speelt in een casino in Las Vegas en heeft gokschulden opgebouwd. Het is een van de redenen om de oom te vermoorden.
Een man vermoordt per ongeluk zijn vrouw. Hij vraagt zijn bevriende buurman, die bij de politie werk, hem te helpen het gebeurde te verdoezelen. De buurman doet dat alleen als ze ook zijn vrouw vermoorden, een rijke erfgename. In de openingsscène zagen we dan al dat de buurman een gokker is in een casino in Las Vegas. Hij kan het geld goed gebruiken.
In ‘Uneasy lies the Crown’ is de dader een tandarts die fanatiek gokt. Om van zijn ontrouwe vrouw af te komen en wat extra geld te verkrijgen vermoordt hij haar. Hij schuift de misdaad in de schoenen van haar minnaar. Maar natuurlijk gebruikt Columbo weer enkele techniekjes om de tandarts als de werkelijke moordenaar te ontmaskeren.
Een variant op gokken in een casino is meedoen aan een loterij. Daarmee wint de vermoorde man in deze aflevering 30 miljoen. Omdat hij in een scheiding ligt neemt hij een familielid in vertrouwen. Hij vraagt of de oom wil doen alsof hij de loterij won, tot de scheiding rond is.
Met zicht op 30 miljoen wil de oom dat best doen. Dat gaat wel ten koste van het leven van het neefje, want die wordt door de oom vermoord. Columbo weet vanzelfsprekend ook hier de dader te vinden.
In de aflevering die verwijst naar de uitdrukking ‘beter een vogel in de hand, dan tien in de lucht’ zien we een dwangmatige gokker. Onder de druk zijn gokschulden af te betalen wil hij zijn rijke oom vermoorden. Maar door allerlei verwikkelingen lukt dat niet en gaat iemand anders dood. Uiteindelijk worden zowel de oom als de gokker vermoord. Pas aan het slot weten zowel Columbo als de kijker wie daarvoor verantwoordelijk was.
Een pokerspeler is het moordslachtoffer in ‘It’s all-in the game’. Hij is tevens de minnaar van een moeder en haar dochter. Als de vrouwen achter het dubbelspel komen vermoorden ze de man op listige wijze. Vanzelfsprekend ontrafelt Columbo ook hier de ware toedracht. In ruil voor een bekentenis over de moeder geeft hij de dochter de vrijheid naar Europa te vluchten.
In ‘Strange Bedfellow’ vermoordt een man zijn broer, die gokschulden heeft bij een gangster. Hij wil het zodanig ensceneren dat de maffioso schuldig lijkt. In deze aflevering moet de moord nog worden gepleegd en zal uiteindelijk ook de gangster de dood vinden. Een twee vliegen in één klap dus. De baas van de gangster wil wraak nemen. Door met hem samen te werken voorkomt Columbo dit. En hij lost de misdaad op met een van zijn vraagtechnieken en zijn quasi verstrooide houding.
Columbo heeft zijn eigen ideeën over gokken. Er zijn uiteraard ook afleveringen waarin de bekende kansspelen minder prominent in beeld komen. Dan wordt bijvoorbeeld vertelt dat een persoon graag gokt. Wanneer in de verhalen geen casino’s of roulettetafels zijn te zien, maakt Columbo opmerkingen over gokken.
Want ook in het gewone leven maken mensen keuzes die een gok in zich kunnen houden. Over zijn eigen ervaring met gokkasten zegt hij in de aflevering ‘troubled water’: ‘ik heb 44 keer gespeeld. In het begin won ik een keertje, daarna alleen maar verloren’.
