Dopamine hunkering beheerst ons leven
23 augustus 2021
De bekende verslavingsdeskundige Anne Lembke heeft een nieuw boek geschreven: Dopamine Nations. De rode draad is onze dopamine hunkering. We zijn in feite allemaal dopamine-junkies… geworden.
Want het zijn het gemak, de veelheid en permanente aanwezigheid van allerlei lekkers die het voedt. Dit in tegenstelling tot vroeger. Toen was al dat lekkers er niet. Onze voorouders moesten goed zoeken in hun omgeving om hun hersenen prettig te prikkelen met het ‘feelgood’-hormoon.
Eerste even het boek in het algemeen. Het is een hoopgevend verhaal waarin Lembke genuanceerd het verslavingsverhaal naar voren brengt. We moesten daarbij denken aan meerdere artikelen op OnlineCasinoGround, bijvoorbeeld die met de boute titel ‘gokverslaving bestaat niet’.
Lembke toont dat er veel nodig is om tot verslaving te komen. Maar dat het steeds makkelijker wordt. Door de mogelijkheden en continue aanwezigheid van de mobiele telefoon ligt bijvoorbeeld een smartphone-verslaving altijd op de loer. Evenals TV-verslaving door het overweldigende doorstromende aanbod van series en films op streamingdiensten. Maar dat weten is direct een sleutel om verslaving te voorkomen.
Naast voorbeelden laat psychiater Lembke vooral zien welke invloed dopamine hunkering heeft en hoe verslaving ontstaat. En dat doet ze met veel voorbeelden uit haar praktijk. En dan blijkt dat verslaving door van alles kan ontstaan. Verslaving ziet zij ongeveer als ‘iets doen dat iemands leven zodanig beheerst dat hij of zij niet meer goed functioneert’.
In haar praktijk heeft ze een masturbatie-verslaafde. Er is een vrouw die alleen opstaat als ze aan wiet kan komen. Een ander werd verslaafd aan het openen van verpakkingen. De man kocht duizenden goedkope producten voor zijn omgeving ingreep.
De oplossing, voor het probleem te groot is, blijkt eenvoudig. We schreven het al eens, doorbreek het patroon van verslavend gedrag. In haar boek geeft Lembke meerdere voorbeelden hoe je dat kunt doen. Waarbij ze ook uitlegt waarom dat doorbreken werkt, hoe een verslaving ontstaat en wat de bijwerkingen zijn rondom verandering.
Het mobieltje een dagje wegleggen is een eenvoudige oplossing. Maar zelfs dat blijkt voor de meeste mensen moeilijk, de dopamine-hunkering is te groot. Je kunt daar natuurlijk een rigoureuze oplossing voor bedenken. Gooi het mobieltje in de gracht. Er zijn echter handiger oplossingen.
Maar hoe zit het nu eigenlijk met verslaving en dat in 1957 ontdekte hormoon dopamine. Lembke legt uit hoe het werkt. Ten eerste is er het in de inleiding genoemde enorme aanbod, een veelheid die er vroeger niet was.
Er is echter ook zoiets als homeostase. Dat is het proces waarbij je lichaam, ondanks veranderingen in de omgeving, een evenwicht wil behouden. Wanneer we genieten van plezierige dingen (beter: specifieke dingen die een individu plezierig vindt), compenseren onze hersenen door het genot daarvan geleidelijk naar beneden te brengen. Elke keer wordt het doen van dat plezierige ding iets minder leuk.
We zijn echter afhankelijk geworden van de plezierige prikkels, de dopamine-hunkering. Wanneer je kratje bier leeg is gedronken en de winkels gesloten zijn, dan lost het zich wel op. Maar bijvoorbeeld streamingdiensten gaan continue door, die kun je blijvend tot je nemen.
Dopamine is de belangrijkste neurotransmitter (signaalstof in de hersenen) die ons beloning en plezier geeft. Als we honger hebben is een lekkere maaltijd de beloning, maar ook de pizza of het gebakje. Bij de gedachte aan het product van beloning loopt het water al in onze mond. De gedachte geeft al een beloning.
We ervaren dus plezier voordat we iets doen en wanneer we het doen. En door de homeostase daarna geleidelijk weer een dieptepunt. In dat afglijden naar een dieptepunt besluiten we nog een gebakje te nemen, een volgende aflevering van de serie te kijken etc. Want we willen geen dieptepunt, we willen dat plezierige gevoel weer ervaren.
Een van de oplossingen die Anne Lembke aandraagt is uitgestelde beloning. Eigenlijk is het weer een vorm van patroon-doorbreken. Doe iets anders leuks. Liefst iets dat je nog niet kent en dat je uitdaagt. Lees eens een filosofie-boek, ga naar een sauna, begin met wandelen of hardlopen. Als dat nieuw voor je is, geeft dat een dopamine-boost achteraf.
De beloning kan dan ook uit onverwachte hoek komen en sterker zijn. Het is dan niet alleen het vertrouwde gevoel van plezier en blijheid. Maar veel meer een gevoel van voldoening, van bevrediging. Het gevoel dat je hebt als je iets zelf hebt volbracht, in plaats van het over je heen te laten komen.
Of van online roulette spelen naar online blackjack spelen een patroon doorbreekt? We hebben zo onze vermoedens…
