Sic Bo: waar komt dit spel en het woord vandaan?
10 februari 2021
Twee collega’s spraken over Sic Bo op de redactie van OnlineCasinoGround. Het leek even over een televisieprogramma te gaan. Een gesprek over een zieke Beau van Erven Dorens. Maar het ging dus over nieuwe online spellen gebaseerd op het Chinese dobbelspel Sic Bo. Met die kennis gingen we enthousiast op zoek naar de etymologie van het woord Sic Bo.
Het werd een bizarre zoektocht langs Chinese websites, Amerikaanse boeken over gokken en meer. En wederom de bevestiging dat schrijvers wel erg gemakkelijk gebruik maken van elkaars schrijfwerk. Waardoor er dus veel onjuistheden in omloop zijn.
Dat begint al bij het woord Sic Bo. Als vertaling daarvan komen allerlei woorden voorbij. Wij keken in het meest populaire Chinese woordenboek. Dat Xinhua woordenboek is vergelijkbaar met ons Prisma woordenboek, iedere Chinese scholier heeft het.
Het woord Sic Bo bestaat daar niet, dat hadden wij ook al gezien. Het zijn immers twee woorden. De Xinhua verwijst bij Sic naar Tóu, wat dobbelsteen betekent. Bij Bo gaat het naar een oud Chinees woord dat schat betekent. Dat komt nog het meest overeen met een vertaling die we zagen als ‘kostbare dobbelstenen’.
Het woord Sic Bo, we blijven het maar even als één woord beschouwen, is bekend in China. Maar voornamelijk in Westers georriënteerde streken. In veel gebieden heeft het dobbelspel, want dat is het dus, een andere naam.
Daar zijn minstens twee oorzaken voor aan te wijzen. De eerste is dat de oorsprong van dobbelspelen, evenals andere spellen, ligt bij combineren van spellen in het verleden. Het dobbelspel dat nu Sic Bo wordt genoemd werd, tot het spel een min of meer vaste vorm kreeg, met variërende spelregels gespeeld. De tweede oorzaak ligt in de Chinese talen en dialecten. China is groot, het heeft minstens zeven talen en talrijke dialecten. Daardoor heeft eenzelfde spel meerdere namen afhankelijk van waar je bent.
Het spel Sic Bo wordt vergeleken met allerlei andere spellen. Van die spellen komen Grand Hazard en Chuck-a-luck het dichtst bij het huidige Sic Bo. Het zijn spellen met drie dobbelstenen waarbij de gokker moet raden hoe ze vallen.
Karakteristiek aan Sic Bo is dat een ‘croupier’ de dobbelstenen in een beker schudt. In vrijwel elk ander dobbelspel gooit hij of zij de stenen daarna op tafel. Bij Sic Bo blijven de dobbelstenen echter onder de beker verborgen tot de spelers hun gok hebben ingezet.
Op het speciale spellaken zijn daarvoor 50 mogelijkheden. Bij de eenvoudigste gok krijg je één keer je inleg. De meest risicovolle gok geeft 180 keer de inleg. De ‘bank’ neemt daarbij zo’n hoog percentage, dat de kans om te winnen zeer klein is. Er zijn echter Chinese spelers die zeggen dat ze kunnen horen hoe de dobbelstenen zijn gevallen.
De bekendste speler die dat beweerde was Ye Han. Deze gokker en casinobaas, die bekend stond als ‘Ghost King Ye’, was rond 1930 topcroupier van het dobbelspel in meerdere casino’s. Hij ontdekte dat de dobbelstenen na het schudden nog even ronddraaien en een zacht piepend geluid maken tot ze stil liggen. Maar dat de geluiden verschilden, waardoor hij met zijn buitengewone gehoor wist hoe de stenen lagen. Vanaf die tijd vallen de dobbelstenen, in de meeste casino’s, op een filmpje, kleedje of ander dempend materiaal.
Een porceleinen Sic Bo uit de 17e eeuw
Het is niet met zekerheid te zeggen wanneer het spel, zoals we dat nu kennen, ontstond. Door de dobbelbeker is daarover wel een schatting te maken. Het gebruik van een dobbelbeker kwam namelijk in zwang rond 1680 tijdens de Kangxi-dynastiek in de vroege Qing-dynastie. Het waren blauw-witte porseleinen bekers, waarbij de dobbelstenen op een specifiek schoteltje vielen. De beker kwam in zwang omdat daardoor de dealer en spelers beiden de punten van de dobbelstenen niet kennen.
Tijdens de Qing-dynastie waren dobbelspellen verboden. Dat was een aanvullend voordeel van de beker, de dobbelstenen bleven grotendeels buiten beeld. In plaats van een fraai porceleinen exemplaar gebruikte men later overigens ook houten of stenen kommen en liet men deze omgekeerd op een bord of plaat staan tot er was ingezet.
Volgens enkele Chinese historici werd het woord Sic Bo in het begin gebruikt als verzamelnaam voor deze Chinese dobbelbekers. De dobbelstenen, wachtend op de inzettende gokkers, waren daarbij de schat waarnaar het woord Sic Bo verwijst.
We volgen even de populaire verhalen over Sic Bo. Chinese emigranten brengen in die verhalen het spel begin 20ste eeuw naar Amerika. Dit dobbelspel was vanzelfsprekend niet het enige spel dat ze daar introduceerden. De Chinezen speelden meerdere spellen en waren over die spellen overigens zelf het meest enthousiast.
Het is goed mogelijk dat in die tijd het woord Sic Bo ontstond. Kijk eens naar het spellaken met zijn vele mogelijkheden. Kun je je voorstellen dat een Amerikaan, die graag creps speelt, dat een Sick Board vindt. Van dat naar Sic Bo is een geringe verkleining in de volksmond. Er ontstonden in die tijd meerdere benamingen voor het spel met de beker, zoals Hi-Lo, Big and Small en dergelijke. Allemaal gebaseerd op het bord of spellaken.
In China zelf gebruikt(e) men in meerdere streken, zoals aangegeven, verschillende woorden voor het spel met de beker. Het woord Sic Bo kom je in het Chinees nauwelijks tegen. Tegenwoordig wel als het om gokken gaat in Macau, maar daarbij is de Amerikaanse invloed dan altijd voelbaar. En wellicht zelfs van Portugezen die lang de baas waren in Macau. Chinezen zelf, bijvoorbeeld onderzoekers, gebruiken het woord hooguit ter verduidelijking.
Bijvoorbeeld de psychologen die onderzoek doen naar denkfouten of de bedrijfskundigen die de omzetten in Macau verklaren. Ze hebben het in hun Engelstalige verslagen dan over Cussec, en plaatsen daar tussen haakjes het woord Sic Bo bij.
En als je bij het woord Sic Bo bijvoorbeeld op een Chinese site met oud porselein uitkomt, gebruiken sommige deskundige taxateurs en antiquairs het. Ze zetten het dan echter vaak tussen aanhalingstekens. Alsof ze willen aangeven dat ze het weliswaar gebruiken, maar niet van harte.
Wij concluderen dat het spel wellicht een paar honderd jaar geleden ontstond. Maar de naam Sic Bo komt niet rechtstreeks uit China. Die is ontstaan in de samenkomst van Chinezen en Amerikanen. En daarna later, onder invloed van Amerikanen in Macau, in China overgenomen.
Dat laatste dan vooral in de gokomgeving. Elders in China noemt men het spelletje met de beker anders. Dat doet aan het spel niets af. Het is leuk en eenvoudig. Probeer het maar voor jezelf.
