Vrijwel alle vormen van gokken zijn eeuwen verboden geweest, maar bijna altijd gedoogd. Door de gehele gokgeschiedenis zien we periodes dat het wordt toegestaan. En even zoveel momenten dat overheden actie ondernemen tegen gokken. In die golfbeweging spelen creatieve ondernemers vanzelfsprekend een belangrijke rol. Zij venieuwen en passen zich aan, waarop een overheid dan weer met een reactie moet komen.
Met fruitautomaten hebben, vanaf hun komst eind 19e eeuw, overheden altijd de meeste problemen gehad. Anders dan kaartspelen en roulette, veranderen door technologische ontwikkelingen deze slot machines immers continu. Telkens zijn er kleine en grote vernieuwingen waardoor overheden achter de feiten aanlopen. En dan bestaat bij hen altijd ook het conflict tussen verbod en inkomsten.
In een krantenartikel uit 1899 van een stadje in de staat Iowa van de Verenigde Staten lezen we een illustratief bericht. Het meldt dat de gemeente in oktober van dat jaar veertig ‘vergunningen’ uitgaf voor fruitautomaten. Dat levert de gemeente 800 dollar op (omgerekend met inflatie-ontwikkeling is dat nu 24.000 dollar). Het bedrag is de helft van de begroting van de politie van die stad.
De journalist vertelt dat de wet in de staat Iowa, zoals in veel andere staten, fruitautomaten verbiedt. Maar ze worden wel gedoogd. In elk café en elke sigarenzaak staan een of meer van die fruitige gokautomaten. De winkeliers en de eigenaar van de gokkasten verdienen er flink aan. En dat is een doorn in het oog van de gemeente en politie.
De politie van het stadje concludeert dat, als ze het dan toch gedogen, ze er net zo goed van mee moeten kunnen profiteren. Doordat de wet gokken verbiedt, kan dat niet met een vergunning; je kunt immers geen vergunning geven voor iets dat is verboden. Ze verplichten daarom de winkeliers tot een maandelijkse boetebetaling van 20 dollar per gokkast. Betalen ze niet, dan wordt de kast in beslag genomen en vernietigd.
De overheid gaat er met gestrekt been in. Winkeliers mopperen, maar ze betalen de ‘boetes’. Het gemak waarmee ze uiteindelijk betalen, bevestigt de ambtenaren van het stadje dat er veel met de apparaten wordt verdiend. Verdiensten die komen van een spel waarbij de winstkansen van de speler nihil zijn, meldt de journalist. Dat maakt de ambtenaren vooralsnog niet uit, ze kunnen de extra inkomsten goed gebruiken.
Het bericht toont de dualiteit waarin overheden in de gehele wereld handelen rondom gokken en veel andere zaken. Ze verbieden iets, of zouden dat graag willen, maar liefst niet ten koste van hun eigen voordelen. De afgelopen honderd jaar is gebleken dat vooral fruitautomaten daarbij een spagaat veroorzaken.
De ene keer zijn het plaatselijke maatregelen, een andere keer landelijke. In 1959 bijvoorbeeld neemt Italië actie tegen fruitautomaaten. De meeste worden vernietigd. Rond 1965 laat Fidel Castro zelfs alles vernietigen wat op Cuba met gokken te maken heeft. Zelfs meubels uit het casino gaan daar in de houtversnipperaar. Maar nergens gebeuren acties tegen fruitautomaten zo wispelturig als in de Verenigde Staten, en vaak plaatselijk.
Bijvoorbeeld in New York. Daar wordt in 1934 Fiorello LaGuardia burgemeester. Een van de eerste dingen die hij doet is een kruistocht tegen fruitautomaten. Amerika zit midden in een economische depressie. LaGuardia vindt het ontoelaatbaar dat burgers hun laatste dollarcenten in flipper- en gokkasten gooien. Honderden fruitautomaten worden verzameld, vernietigd en in de haven van New York gegooid.
Daarop verplaatsen de eigenaren in fruitautomaten hun bedrijf eenvoudig naar een andere stad. Ze gaan gewoon verder met het verspreiden van de gokkasten en zetten het jaar daarop alweer ruim 1 miljoen dollar om (omgerekend ongeveer 18 miljoen).
In de media zie je overigens ook een golfbeweging van waarschuwende berichten over fruitautomaten. Eind 19e eeuw verschijnen meerdere artikelen over de ‘verderfelijke’ gokkasten, waarmee dan overigens soms ook sigaretten- en andere automaten worden bedoeld. En rond 1930 bereikt een volgende golf zijn hoogtepunt.
Serieuze en populaire bladen schrijven over het grote kwaad, de aantrekkingskracht van de gokkast. Het zijn soms best onderhoudende artikelen. Zoals die in de Popular Mechanix van december 1932. De titel is al opvallend: machines die je portemonee rollen, en maken dat je het nog leuk vind ook.
Het artikel vertelt over de duistere zaken in die tijd. Bijvoorbeeld het door exploitanten wisselen van de rollen (haspels) om er voordeel van te hebben, of om tijdelijk de speler het idee van voordeel te geven. De schrijver legt uit waarom je als speler nooit kunt winnen. Dat gaat over uitkeringspercentage, waarbij hij een tabel toont van de winstkansen. In hetzelfde artikel vertelt hij hoe de mechanische gokkast werkt.
Maar het mooiste, in verband met dit artikel op Online Casino Ground, is de opmerking over burgemeesters. Kort voor de verkiezingen roepen zij volgens het artikel hel en verdoemenis over de fruitautomaten om het vertrouwen van de kiezer te winnen. Na de verkiezingen volgen inderdaad enkele acties, waarbij ze gokkasten laten wegslepen. Maar meestal al na twee maanden is de vernietigingsstorm gaan liggen. Dan loopt de politie sigarenwinkels, cafés en bedrijven binnen en zien de nieuw geplaatste kasten nog even niet. Pas bij een specifieke klacht van een actieve burger wordt er dan soms actie ondernomen.
Burgemeester LaGuardia neemt in 1934 actie tegen fruitautomaten vanwege de economische depressie. De staat Nevada legaliseert in 1931 het gokken. Zij ziet daarin juist een mogelijkheid tot herstel van de economie. Staan zij daarna welwillend tegenover gokkasten. Nee, niet per se.
Nevada neemt ook af en toe actie tegen gokkasten. Maar dat is vooral ingegeven door eigenbelang. Wanneer de grote casino’s, die inmiddels veel belasting en licentievergoedingen afdragen, last hebben van kleine exploitanten willen ze nog weleens meedenken. Het tegenwerken van een beginnend casino is dan een kleine moeite. In ieder geval in die jaren rondom de Tweede Wereldoorlog.
Steeds meer landen liberaliseren kansspellen. Vergunninghouders kunnen daardoor hun roulettespellen en andere kansspelen legaal exploiteren. In sommige landen blijven in de wetgeving rondom gokken slot machines daarbij een aparte plaats innemen. Maar vernietigende heksenjachten zoals in de beginjaren zijn grotendeels verdwenen.
Daarbij komt dat de fysieke kast plaats heeft moeten maken voor andere platformen. De hendel werd een knop en de tablet, smartphone en computer vervingen de kast. In onderzoeken naar probleemgokken komen fruitautomaten nog wel vaak als voornaamste boosdoener naar voren. Maar daardoor laten wij ons natuurlijk niet weerhouden.
29 juli 2020
