Hersenen van gokverslaafden veranderen
4 november 2018
Drugsmisbruik verandert geleidelijk het beloningscircuit van de hersenen, maar wat doet deze informatie op een casino-site? Uit recent onderzoek blijkt dat hersenen van gokverslaafden op dezelfde manier veranderen.
Het blijkt dat wanneer een drugsverslaafde een wit lijntje ziet, hem dat een plezierig gevoel geeft. De hersenen maken dan het gelukshormoon dopamine aan. Datzelfde hormoon maken de hersenen van gokverslaafden wanneer ze een afbeelding van een gokkast zien. Overigens heeft een alcoholist het bij het zien van een advertentie van een fles whiskey of een andere favoriete drank.
Met het daadwerkelijk gebruiken van drugs, het spelen op de (fysieke of online) gokmachine of het aan de mond zetten van het glas drank komt de echte beloning. Die bestaat uit een warmte-sensatie, visioen, opluchting of het gevoel in het middelpunt van het universum te zijn. Voor een bepaalde periode, meestal kort, voelt alles goed.
Na langdurig drugsgebruik, gokken of drinken verandert er iets in de hersenen. Er is steeds meer nodig om hetzelfde beloningseffect te krijgen. En er moet gesnoven, gespeeld of gedronken worden om weer een enigszins normaal gevoel te hebben. Want zonder voelt de gebruiker, gokker of alcoholist zich depressief en ziek.
Eric J. Nestler
Dat is het moment dat het gokken, snuiven en drinken dwangmatig wordt. De verslaafde verliest de controle over zijn gedrag. Ze hunkeren naar het product van hun verslaving (drugs, gokken etc), zelfs nadat er geen beloning (dopamine) meer komt. Hun gewoontegedrag begint hun gezondheid, financiën en relaties te schaden.
Professor Eric J. Nestler van de faculteit psychiatrie van de Universiteit van Texas, doet al jaren onderzoek naar de invloed van verslaving op de hersenen. Het inzicht in het verloop van het verslavingsproces kunnen volgens hem nu gaan leiden tot nieuwe behandelmethoden van verslavingen.
Neurobiologen weten al lange tijd dat het beloningssysteem de euforie van drugs, gokken en dergelijke veroorzaakt. Dat systeem is een complex geheel van zenuwcellen en neuronen. Het was ooit bedoeld om te overleven, zowel zelf als in nageslacht. Een prettige gevoel na eten of seks maakte dat we het wilden herhalen.
Uit het recente onderzoek van onder andere Eric Nestler blijkt dat de hersenen van gokverslaafden en drugsgebruikers veranderen. De structuur en de functie van de zenuwcellen of neuronen van het beloningssysteem zijn weken, maanden of zelfs jaren na de laatste snuif, gok of slok. anders dan bij niet-verslaafden.
Door de veranderde werking van het beloningssysteem vermindert het plezierige effect van het gokken, snuiven of drinken. En omgekeerd vergroten ze de hunkering naar het onderwerp van misbruik. Er ontstaat een destructieve spiraal van toenemend gebruik. Met als gevolg bijvoorbeeld uitval op het werk en thuis.
Kennis van deze veranderingen in de hersenen van gokverslaafden en druggebruikers moet dus leiden tot betere hulp. Geleidelijk kunnen zij daarmee hun normale hersenfuncties en hun leven weer terugkrijgen.
Inzicht in het pad naar verslaving begon vanuit laboratorium onderzoek op dieren, ongeveer 40 jaar geleden. Ratten, muizen en apen leerden bijvoorbeeld hendels te bedienen. Met één hendel gaven ze zichzelf een stof, bijv. heroïne, die mensen ook misbruiken. Een andere hendel zorgde voor een oninteressante zoutoplossing en een derde was een verzoek om voedsel. De dieren waren al binnen een paar dagen verslaafd aan de roesmiddelen.
Dieren bleken daarbij verschillend te reageren. Ze gebruikten het verkrijgen van de verslavende stof in plaats van andere activiteiten, zoals eten en slapen. Sommigen gingen daarmee zelfs te lang door waardoor ze stierven van uitputting of ondervoeding. Voor het verkrijgen van de meest verslavende stoffen gingen de meeste dieren het grootste deel van hun wakkere tijd door. Zelfs wanneer ze daarvoor honderden keren aan een hendel moesten trekken om slechts af en toe een klein beetje van de stof te krijgen.
Wat Nestler en collega’s in recent onderzoek verklaren, bevestigt onderzoek uit het verleden. Bijvoorbeeld dat dieren, en mensen, de voorkeur geven aan een omgeving die ze associëren met de eerdere genotsmomenten. En het bevestigt de herinnering aan het genot.
Wanneer het onderwerp van misbruik wordt weggehaald stopt het werken voor de chemische bevrediging. Het plezier van de dopaminestroom wordt echter niet vergeten. Ratten kregen weken, soms maanden, geen stof meer. Nadat ze een snuifje stof kregen, begonnen ze direct weer aan de aanwezige hendels te trekken. Dat gebeurde ook nadat ze in een kooi werden geplaatst die leek op de kooi waar ze eerder de verslavende stof hadden gekregen.
In primaten, waaronder mensen, is het beloningssysteem complexer dan in ratten en muizen. Het systeem is bij hen verbonden met meerdere hersengebieden. Daar zit bijvoorbeeld ook een gebied bij dat een onderscheid maakt tussen plezierig en onplezierig. Dat helpt om verbanden te leggen tussen eerdere ervaringen en signalen die op hetzelfde moment vanuit andere bronnen komen.
Het beloningssysteem kan daarbij ook de waarde van een beloning bepalen. Hoe waardevoller een activiteit, hoe waarschijnlijker het is dat de activiteit wordt herhaald. En hoe beter het wordt onthouden, waardoor een herhaling plaatsvindt wanneer de gelegenheid zich voordoet.
Veel onderzoeken naar gokverslaving richten zich op de hersenen en de aanmaak van dopamine. Er zijn echter steeds meer wetenschappers die vinden dat je breder moet kijken. Het beloningssysteem is volgens hen meer dan een hersengebiedje. Daarnaast zijn er wetenschappers die vinden dat je niet alleen naar de hersenen van gokverslaafden moet kijken, maar bijvoorbeeld ook naar die van mensen die juist niet verslaafd raken aan gokken. Er zijn zelfs mensen die zich afvragen of dwangmatig gokken niet gewoon een (groot) probleem is, in plaats van een verslaving zoals bij drugs.
