Invloed van broer of zus op gokgedrag
14 augustus 2023
Er is altijd al veel onderzoek gedaan naar de invloeden op gokgedrag. De aanleiding had daarbij vaak te maken met gokproblemen. Nadat een rapport in 2014 concludeerde dat met name gokproblemen onder adolescenten toenemen werden de onderzoeken onder jongeren uitgebreid. Uiteindelijk ook naar de invloed van broer of zus op gokgedrag van de jongere gezinsgenoot.
Onderzoeken keken naar de invloed op het gokgedrag van jongeren. Dat gebeurde met jongeren zonder gokproblemen en met hen waarbij al een probleem was vastgesteld. De talrijke onderzoeken keken daarbij naar allerlei relaties. In grootheden waren het vooral de werk- en gezinsrelaties.
Bij die laatste relatie lag de meeste aandacht bij de jongere en diens ouders. Onderzoekers keken vooral naar de gevolgen bij een bepaalde samenstelling. De invloed op een kind uit bijvoorbeeld een éénouder gezin op het ontwikkelen van een gokprobleem. Allerlei gezinssamenstellingen en -situaties zijn bekeken. Jongeren in een gezin met een stiefouder, met een alcoholistische ouder, met een ouder met een gokprobleem en meer.
Uit die onderzoeken zijn allerlei negatieve gevolgen aangetoond bij de jongeren die uiteindelijk een gokprobleem ontwikkelden. Het zijn de bekende gevolgen die in allerlei onderzoeken rond gokproblematiek naar voren komen, zoals depressie, verslaving aan middelen (alcohol en drugs), zelfmoordgedachten. Op zijn minst echter verslechterden de relaties met familie en vrienden, eventueel ook op het werk en ontstond er een onderwijsachterstand.
Daarbij gaat het dus om gokproblemen door de situatie in het gezin. Die problemen kunnen op allerlei manieren ontstaan. Het kan zijn dat de jongere probeert een vervelende situatie thuis te ontvluchten. Daarbij hoeft gokken niet per se de gekozen uitlaatklep te zijn. De keuze hangt volgens veel onderzoeken nauw samen met de beschikbaarheid.
Doordat gokken via bijvoorbeeld een online casino snel en overal toegankelijk is, is het tegenwoordig een gemakkelijke keuze. Het onderzoek van Molinero in 2014 concludeert dat het aantal gokproblemen onder adolescenten toeneemt, en in verhouding harder dan de toename van gokaanbod.
Zoals gezegd keken onderzoekers bij de gezinssituatie vooral naar de ouderlijke invloed. Binnen een gezin zijn er echter meer invloeden. Bijvoorbeeld van aanwezige broers en zussen. Er zijn onderzoeken gedaan naar die invloeden. Maar daarbij gaat het om de invloed van oudere broers en zussen op het ontwikkelen van crimineel gedrag, middelengebruik en ander risico gedrag.
Er zijn wel enkele onderzoeken gedaan naar de invloed van broers en zussen op het ontwikkelen van problematisch gokgedrag. Die onderzoeken komen echter tot tegenstrijdige conclusies. Maar wellicht zijn de onderzoeken ook niet helemaal vergelijkbaar. Bijvoorbeeld doordat het ene onderzoek keek naar oudere broer en/of zus met een gokprobleem, terwijl een ander onderzoek dat niet deed. Het mag duidelijk zijn dat de kans op invloed op jongere broer of zus bij die eerste onderzoeken (broer en/of zus met gokprobleem) groter bleek.
Er blijken overigens bij de eerdere onderzoeken naar invloed van broer of zus op gokgedrag meer redenen om ze terzijde te leggen. De steekproef was te klein, er waren te weinig details over de broers en/of zussen (zoals op zijn minst leeftijd) of de doelgroep was niet representatief (alleen deelnemers uit een bepaald sociaal milieu).
Toch is er wel een algemene conclusie te trekken uit de onderzoeken naar de invloed van broers en zussen op gokgedrag. Het blijkt dat, als die invloed er is, ouders een belangrijke rol spelen in het verminderen van die invloed. Met name op nog jonge leeftijd van kinderen kunnen ouders een beschermende rol spelen. Die bescherming kan later doorwerken als het kind ouder wordt.
De ouders moeten zich dan in de opvoeding van het jonge kind richten op het gecontroleerd ontwikkelen van zelfstandigheid. Vrijheid om de wereld te ontdekken met discipline, waarbij de ouder grenzen aangeeft. Door ouders aangegeven normen en waarden worden meegenomen wanneer de, moeilijk controleerbare, invloed groter wordt van een breder sociaal netwerk.
Maar uiteindelijk spelen allerlei persoonlijke eigenschappen ook een rol. Is een kind bijvoorbeeld makkelijk te beïnvloeden, dan speelt dat dus zeker mee bij de kans een bepaald probleem te ontwikkelen.
De invloed van oudere broers en zussen speelt vooral op latere leeftijd een rol. En wanneer de betreffende broer of zus een gokprobleem heeft dan bestaat de kans dat, als de invloed groot is, ook de jongere broer of zus een gokprobleem ontwikkelt. Bovendien blijkt uit recent onderzoek dat de jongere met een gokprobleem vrienden zoekt die ook gokken, een gokprobleem hebben of op zijn minst het gokgedrag goedkeuren.
