Wilskracht en verslaving bij (online) gokken
23 januari 2019
Wetenschappers in de wereld denken verschillend over de oorzaak van gok- en andere verslavingen. Op Online Casino Ground hebben we meerdere meningen behandeld. De ene onderzoeker wijst op stofjes in de hersenen die worden aangemaakt door gokplezier. Een ander vermoedt manipulatie van fruitautomaten. En een derde wetenschappelijk onderzoek wijst op de huiselijke situatie of andere oorzaken.
Een groeiend aantal wetenschappers beschouwt gokproblemen en verslavingen echter als een keuzestoornis. De eenvoudigste remedie zou dan kunnen luiden, ‘met een beetje meer wilskracht kun je een verslaving voorkomen of overwinnen’.
Vanzelfsprekend is dat niet altijd mogelijk. Want je hersenen maken, als je plezier hebt, wel degelijk stofjes aan die je een goed gevoel geven; een gevoel dat je wilt herhalen door wellicht te lang door te spelen.
En mogelijk worden fruitautomaten gemanipuleerd. Wellicht gebeurt dat met de bedoeling om je wilskracht te breken. Het is al met al complex. Maar steeds meer onderzoek toont aan dat wilskracht en onze manier van denken grote invloed hebben op ons leven.
Voor we dieper ingaan op wilskracht, de vrije wil, zelfbeheersing en keuzes maken hier eerst een verhaal uit het boek psycho-cybernetica van Maxwell Maltz. Het is een mooi voorbeeld van de kracht van gedachten:
Eind jaren vijftig deden onderzoekers een experiment naar de effecten van mentale oefening. Ze wilden zien of de vaardigheden van basketballers daarmee verbeterden. Ze verdeelden daartoe de deelnemende studenten in drie groepen. Alle drie groepen studenten moesten meerdere keren op een basket werpen. De score van de groepen bleek ongeveer gelijk.
Een groep ging daarna 20 dagen trainen door vele malen een bal te werpen. De tweede groep deed niets en de derde groep visualiseerde 20 dagen dat ze scoorden. Daarna moesten ze allemaal opnieuw werpen, zoals op de eerste dag. De eerste groep verhoogde hun eerste score met 24%, dankzij de fysieke oefening. De tweede groep toonde geen verbetering. De derde groep, die slechts had gedacht aan scoren, verbeterde met 23% hun score bijna zo goed als de eerste groep.
In de jaren daarna is het onderzoek herhaald in meerdere landen en op verschillende manieren. De resultaten tussen fysiek en mentaal oefenen bleken daarbij steeds vrijwel gelijk.
Een groeiend aantal wetenschappers is ervan overtuigd dat niet een hersenaandoening maar wilskracht, het gebrek daaraan, de oorzaak is van verslaving. Of dat het op zijn minst een buitengewoon belangrijke rol daarbij speelt.
Dat inzicht vergrootte het aantal onderzoeken, de afgelopen jaren, naar wilskracht, de vrije wil en zelfbeheersing. Daarbij werd gekeken hoe we keuzes maken, oftewel beslissingen nemen. Soms richtte zo’n onderzoek zich specifiek op gokverslaving. Vaker echter op andere verslavingen, zoals drugs en alcohol, of verslaving in het algemeen.
Een onderzoek in de lijn met het basketbal voorbeeld werd in 2017 gepubliceerd. Onderzoekers van veschillende universiteiten keken daarbij onder andere naar de invloed op verslaving van gedachten over de eigen vrije wil.
Volgens hen wordt te vaak gedacht dat verslaving leidt tot verlies van de vrije wil. Zij wilden bekijken of een persoon wellicht niet van zijn verslaving afkomt, omdat hij of zij denkt dat ze dat niet zelf kunnen door gebrek aan wilskracht of vrije wil.
Ze constateren na hun onderzoek dat de meeste mensen, en hun collega’s, denken (of geloven) dat verslaving de vrije wil ondermijnd. Hierdoor zouden verslaafden nog meer drugs gebruiken of meer gaan gokken. Het verklaart vanzelfsprekend ook waarom pogingen mislukken om te stoppen met alcohol-, drugs- en gokmisbruik.
De onderzoekers tonen ook aan dat de vermindering van wilskracht door de verslaafde wordt gebruikt als excuus voor zijn falen van de verslaving af te komen.
Het blijkt zelfs dat deze excuses een zogenaamde ‘self fulfilling prophecy’ (zelfvervullende voorspelling) zijn. De verslaafde die denkt dat zijn wilskracht is afgenomen door de verslaving, verhoogt de macht die de verslaving over hem heeft.
In hun conclusie adviseren de onderzoekers hun collega’s meer terughoudend te zijn in het openbaar maken van onderzoeksresultaten. In de gepopulariseerde verslagen in familiebladen lijken verslavingen voort te komen uit een hersenaandoening. Hierdoor kunnen gokkers, drugsgebruikers en anderen, maar vooral verslaafden, destructieve gedachten ontwikkelen.
Ze kunnen denken dat ze niet (meer) zelf kunnen beslissen en niet zelf hun gedrag kunnen beheersen. Ze raken dan overtuigd van het feit dat ze niet de wilskracht hebben te stoppen wanneer dat beter en/of gezonder voor ze is.
Op allerlei gebieden tonen wetenschappers aan dat onze gedachten grote invloed hebben. Met die kennis toegepast behalen sporters nieuwe records of winnen wedstrijden tegen onverslaanbaar geachte tegenstanders. Maar ook in de dagelijks leven zijn er toepassingen.
Medewerkers van de Universiteit van Plymouth brachten de resulaten van meerdere onderzoeken in praktijk. Zij helpen mensen af te vallen, door hun gedachten te veranderen over zichzelf en een beetje psycho-cybernetica. De ‘patiënten’ moeten denken dat ze al succesvol en slank zijn. Daarbij helpt het dat ze visualiseren dat ze sporten, een salade eten en de wilskracht hebben ‘nee’ te zeggen wanneer dat nodig is.
In weloverwogen spelen komt alles samen voor de verstandige gokker. De stofjes van gokplezier in onze hersenen kunnen hun ding doen en wilskracht als functie mag aanwezig zijn. Weloverwogen besloot die gokker gisteren bijtijds te stoppen en gaat hij vandaag wat langer door. Om morgen wellicht weer wat rustiger aan te doen.
