Etymology: de uitdrukking “house edge”
8 januari 2023
Iedere online speler weet wat de uitdrukking “house edge” betekent. Het is het huisvoordeel van het casino, een voordeel dat het casino altijd heeft ten opzichte van een speler. Dat voordeel is bij sommige spellen een vast percentage, bij andere spellen afhankelijk van hoe het spel wordt gespeeld. Het is echter altijd statistisch vast te stellen. Het wordt daarom ook wel een statistisch voordeel genoemd.
Voor we gaan kijken naar de oorsprong van de uitdrukking “house edge” eerst een algemene opmerking. Etymologie is de studie naar de herkomst van een woord. Daarbij kijkt degene die het uitzoekt, de etymoloog, naar andere talen, de verschillende vormen die het woord in het verleden had en meer.
Het is niet zo moeilijk om in de uitdrukking “house edge” de twee eenvoudige woorden te zien, ‘house’ en ‘edge’. De etymologie van die woorden is al door vele etymologen vastgelegd. De Engelse oorsprong van het woord ‘house’ is gelijk aan het Nederlandse huis. Het komt van het oer-Germaanse hûsan, en oud-Friese hus.
En het woord edge komt oorspronkelijk van een nomadenvolk dat 5500 jaar geleden leefde in het huidige Oekraïne. Uit hun taal kwam het Indo-Europees voort. En vandaaruit kwam het naar het Engelse edge. Maar ook naar het Nederlandse egge, het scherpe landwerktuig dat we tegenwoordig ook wel een eg noemen.
Enigszins bizar bij het woord “edge” is dat het in het Nederlands vrijwel hoofdzakelijk wordt vertaal naar ‘rand’. Terwijl de Engelsen het gebruiken voor scherp (zoals bij die eg), voordeel, hoek, keerpunt en dergelijke. Maar dat terzijde.
We kunnen op twee manieren naar de uitdrukking “house edge” als geheel kijken. Etymologisch, wat nu eenmaal de naam is van deze rubriek op OnlineCasinoGround. Of naar het huisvoordeel van het casino, dat ermee wordt bedoeld.
Over de uitdrukking “house edge” kunnen we etymologisch kort zijn. Zoals al opgemerkt is het een samentrekking van de woorden ‘house’ en ‘edge’. Wanneer die samentrekking voor het eerst plaatsvond is niet te achterhalen. Wij hebben het in ieder geval niet kunnen vinden.
Na het doorspitten van talrijke archieven houden we het op de zeventiger jaren. De vroegste vorm vonden we in het programma ‘Break the Bank!’, dat software-maker Gentry in 1983 voor de Apple II op de markt bracht. Dat spel was gebaseerd op een Amerikaans kwis-programma uit 1977 met dezelfde naam. Eerder was het al een radioprogramma.
Het met de uitdrukking House Edge bedoelde huisvoordeel is wel oud. Dat betekent echter niet dat de geschiedenis ervan gemakkelijk is te achterhalen. Sommigen wijzen voor de geschiedenis van dat voordeel van de bank, deler of het casino naar de oorsprong van spellen en gokspellen. Die begint dan ergens in het oude China van ver voor onze jaartelling.
Maar er zijn ook historische verhalen die het dichterbij leggen. Het lijkt vooral anekdotische geschiedschrijving.
Volgens enkele bronnen zou de House Edge, als voordeel van het casino, zijn begonnen in 1637 in Ridotto, het oudste of eerste legale casino. Het was een van de eerste speelhuizen die spellen bedacht met een eigen bank. Een van die spellen was Biribi, een soort loterij waarbij spelers konden inzetten op zeventig mogelijke uitkomsten.
De bankier trok daarna een nummer uit een zak. Iedereen die op het getrokken nummer had gewed won de pot. Maar de winnaar kreeg slechts 64 keer zijn inzet. Daardoor won de bank bijna 10 procent van elke inleg. In zijn memoires beschrijft vrouwenverslinder Casanava het spel door die House Edge als een zwendel van het casino.
Andere bronnen leggen de oorsprong van het huisvoordeel bij Sittman & Pitt. Zij maakten in 1891 met hun bedrijf de eerste gokautomaat. Het was een pokermachine met vijf schijven waarop kaartafbeeldingen waren geplakt. Bij elke draai toonde het daarmee een pokerhand. Wanneer die gunstig was kreeg de speler uitbetaald met een drankje of sigaar.
Sommige kaarten stonden echter niet op de schijven. Daardoor kon de automaat bijvoorbeeld geen royal flush tonen. De eigenaren van zo’n pokermachine verloren daardoor nooit, of omgekeerd, ze hadden huisvoordeel. Overigens beschouwen meerdere historici de pokermachine van Sittman & Pitt niet als eerste gokautomaat, omdat de uitbetaling met de hand moest worden gedaan en niet automatisch.
Baccarat maakt ook een goede kans bij de oorsprong van de uitdrukking “House Edge”, in de betekenis van bankvoordeel. Tenminste als je de historici gelooft die de geschiedenis van het spel beginnen in Italië, van waaruit het eind 15de eeuw naar Frankrijk ging.
Bij het spel draait het om de bank, die na verlies van bankier wisselt. De speler die de bank beheert heeft echter een voordeel van iets meer dan 1 procent. Daarmee is Baccarat overigens nog steeds een van de spelen met het laagste bankvoordeel.
In de gokomgeving wordt de uitdrukking “house edge” vaak al afgekort met ‘house’ of ‘edge’ Maar er bestaan meer omschrijvingen van het bankvoordeel. Een vanzelfsprekende is dan natuurlijk “bank edge”. Die lijkt vooral logisch bij spellen waarbij men van een bank spreekt, zoal bij het hierboven genoemde Baccarat. Het wordt echter ook in het algemeen gebruikt bij voordeel van het casino. En dat voordeel kan dan ook voluit ‘house advantage’ worden genoemd.
Overigens kent men in de gokwereld ook de uitdrukking ‘players edge’. Je kunt dat echter nauwelijks een voordeel noemen. Het is bijvoorbeeld bij Blackjack een speler met 21 punten. Hij (of zij) heeft dan altijd gewonnen. In alle andere gevallen moet de speler passen, doorspelen of is de beurt al over omdat de speler meer dan 21 punten heeft. Sommigen noemen dat de ‘house edge’ van de dealer; die hoeft niet meer te spelen en kan zijn kaarten gesloten laten.
Snel kijken naar de house edge bij meerdere casinospellen, gebruik dit pdf-bestand.
