Helpt hypnose tegen gokverslaving?
20 september 2021
Kan hypnose bij gokproblemen helpen? Er zijn meerdere hulpverleners die bevestigend antwoorden. En anderen die hun bedenkingen hebben of ronduit negatief zijn. De antwoorden zullen vooral vanuit persoonlijke statistiek komen. Hebben ze meerdere mensen met gokproblemen succesvol geholpen, dan zijn ze waarschijnlijk enthousiaster dan de hulpverlener met weinig resultaat.
Rond hypnose hangt een zweem van mystiek, mede door de kermiskunstjes van variété artiesten. Terwijl het een staat van bewustzijn is die mensen zelfs meerdere keren per dag kunnen hebben. En die mensen dus ook al eeuwen ervaren.
Het heeft te maken met hersengolven. Ingedeeld naar hun frequentie onderscheiden we er daarvan vijf. Bij werken, leren, gokken, tv kijken, in het verkeer en dergelijke bewegen je hersenen het snelst. Het is de normale dagelijkse staat en de frequentie van de hersengolven daarbij wordt de beta golfbeweging genoemd.
Zit je een beetje zonder doel naar buiten te kijken, een beetje te dagdromen of wellicht te mediteren, dan bewegen je hersengolven trager en spreken deskundigen van alpha golven. Je zou kunnen zeggen dat je wakker bent, maar een beetje slaapt. Gaat de beweging nog trager dan kom je in de theta golven. En tenslotte in delta golven. In die laatste staat ben je in een diepe slaap.
Overdag zijn beta en alpha golven het meest gebruikelijk. Bij slapen spelen alle frequenties een rol en ervaar je ze in een cyclus. Als je gaat slapen kom je hersenen eerst in alpha, daarna gaan ze via theta naar delta en weer terug. Daarna herhaalt deze cyclus zich enkele keren terwijl je slaapt.
Bij hypnose bevindt de frequentie van je hersengolven zich aan het begin van alpha en eind van theta rond de 7 Hertz (Hz).
Je bent bij hypnose dus in een staat die je van slapen zou kunnen kennen…, als je wakker zou zijn. In deze staat is je aandacht verhoogd, ben je geconcentreerd en sta je open voor suggestie. Ook als je slaapt. Zou iemand jouw slaapkamer binnenkomen dan ben je waarschijnlijk direct wakker.
Hypnose wordt vaak vergeleken met deze slaaptoestand. En de overeenkomsten zijn vanzelfsprekend groot. Het belangrijkste verschil is echter dat de intentie anders ligt. Bij slapengaan begin je aan een dagelijkse cyclus van ongeveer acht uur.
Terwijl er bij hypnose een andere verwachting is. Dat kan de deelname zijn aan de act van een illusionist. Maar ook het verminderen van een verslaving, zoals hypnose bij gokproblemen kan helpen.
Hoe werkt hypnose bij gokproblemen? Je bent tijdens hypnose in een staat waarbij je openstaat voor suggestie. Op dat moment kan een buitenstaander (een hypnotherapeut) of bijvoorbeeld een audio-opname een suggestie doen om je gedrag aan te passen.
Zo’n suggestie kan dus in principe ook tijdens je slaap worden gedaan. Maar bij hypnose gaan de meeste mensen er toch vanuit dat het gebeurt tijdens een afspraak tussen twee personen.
De staat van hypnose bestaat dus al heel lang. Er waren ook al meerdere mensen met suggestie bezig geweest om gedrag te veranderen. Het was de Duitse arts Franz Mesmer die er als eerste een wetenschappelijk tintje aan af. Hij bewoog zich daarbij echter nog op het snijvlak van religieuze fantasieën en wetenschap.
Zijn ideeën inspireerden de Engelse arts James Baird. Die ging de ‘suggestieve slaaptoestand’ zoals we die nu kennen in 1841 als eerste bij behandelingen inzetten. Hij beschreef in die tijd ook hoe je iemand of jezelf kunt hypnotiseren en bedacht het woord hypnose.
Vijftig jaar later werd hypnotiseren populair. De Duitse arts Hippolyte Bernheim wees er toen op dat hypnose niet meer is dan een staat van verhoogde suggestibiliteit. Een persoon staat tijdens een hypnose dus eenvoudig open voor suggestie.
Na Bernheim kwamen er velen die hypnose gebruikten, onderzoek deden en hun ideeën erover ventileerden. Bijvoorbeeld de bekende psychotherapeut Sigmund Freud gebruikte het als opstapje naar zijn analysemethode.
De Amerikaanse psychiater Milton Erickson bracht met zijn studies en ideeën hypnose naar een hoger plan. Hij wordt wel de vader van de moderne hypnose genoemd en staat nog altijd bekend als de meest bekwame hypnotherapeut.
Erickson omschreef de hypnotische staat als een situatie zoals hierboven genoemd bij de theta hersengolven. Er is een toestand van verhoogd bewustzijn. Mensen staan dan open voor indirecte suggestie, wat hij conversatiehypnose noemde. Ze kunnen dan actief deelnemen aan het therapeutische proces. Tijdens een gewoon gesprek kan zo’n ‘hypnotische trance’ of de therapeutische suggestie een verandering veroorzaken.
Wat betekent dat voor hypnose bij gokverslaving? In het algemeen gaat het bij serieuze behandeling dan over hypnotherapie. Hypnose is dan onderdeel van een behandeling door een psycholoog of psychiater. De behandelaar is bekend met de situatie van de persoon met een gokprobleem, een verslaving of ander probleem.
Die persoon weet dat er tijdens de behandeling hypnose wordt toegepast en heeft daarmee ingestemd. De hypnotherapeut kan dan een suggestie doen waarmee het gedrag van de persoon verandert. Overigens spreken veel hypnotherapeuten niet van gedragsverandering, maar van het veranderen van innerlijke ervaring. Dat kunnen bewust of onbewust ervaren gevoelens, gedachten, herinneringen, ideeën en dergelijke zijn. Sommigen spreken van veranderen van overtuigingen, de meningen die een persoon over specifieke onderwerpen heeft.
Bij gebruik van hypnose bij gokproblemen en -verslaving gaat het in de meeste gevallen om versterken van de wilskracht. Met andere woorden, in meerdere studies melden hypnotherapeuten dat ze zich bij het gebruik van hypnose richten op de wilskracht. Door die te versterken kan een persoon met een (gok)verslaving zijn/haar verslavende gedrag overwinnen.
De suggestie is dan gericht op de achterliggende situatie, de specifieke omgeving van de persoon met het (gok)probleem. Wanneer het probleem ligt bij een overtuiging over een gokverslaafde vader heeft het immers geen zin een suggestie te doen over autorijden.
Over wilskracht bij gokproblemen is, zoals we eerder schreven, het laatste woord nog niet gezegd. Meerdere onderzoekers vragen zich af of het probleem bij verslaving bij wilskracht ligt, in de zin zoals hierboven bedoeld, de innerlijke sterkte van de wil om te stoppen met iets. Of dat bijvoorbeeld de mening over de eigen wilskracht het probleem is.
Daarnaast staat bij hypnose bij gokproblemen ook hypnose zelf nog ter discussie. Dat heeft te maken met de geschiedenis. Na Erickson waren er vele andere wetenschappers die zich met hypnose bezighielden. Dat het bestaat daar is iedereen het wel over eens. Maar er zijn nogal wat meningsverschillen over hoe en wanneer hypnose werkt.
En ook daardoor wordt de vraag die we aan het begint stelde ‘Kan hypnose bij gokproblemen helpen?’ wellicht verschillend beantwoord.
