Open kaart – hoe gevoelig zijn jongvolwassenen voor online gokken?
2 mei 2025
Laatst bijgewerkt: 4 weken geleden
In de serie Open Kaart probeert de redactie van OnlineCasinoGround prangende vragen, vooroordelen en aannames met betrekking tot online kansspelen te beantwoorden. Dit artikel gaat over de achterliggende redenen voor het speelgedrag van jongvolwassen. We beantwoorden de vraag hoe gevoelig jongvolwassenen nu echt zijn voor online gokken.
In ieder artikel over de wet- en regelgeving van de Nederlandse legale kansspelmarkt, wordt wel ergens benoemd dat er aparte regels en limieten moeten gelden voor jongvolwassenen. Zij vormen immers een kwetsbare groep. OnlineCasinoGround duidt in dit artikel hoe gevoelig jongvolwassen echt voor online gokken zijn.
De cijfers liegen er niet om. Jongvolwassenen hebben gemiddeld meer online casino accounts dan spelers die ouder zijn dan 24 jaar. Ook zetten jongvolwassenen naar verhouding meer geld in op online kansspelen. 23% van alle Nederlandse legale online casino-accounts is geopend door jongvolwassenen. Dat becijfert het Trimbos Instituut. Deze leeftijdsgroep vormt nog geen 10% van de Nederlandse bevolking.
Om een verklaring hiervoor te geven, gaan we op zoek naar de oorzaak. Daarbij moeten we verder kijken dan de stelling dat jongvolwassen roekeloos zijn. Of dat ze te weinig levenservaring hebben om de gevolgen van hun gedrag te zien. Volgens staatssecretaris Teun Struycken hebben jongvolwassenen ‘een moeilijke leeftijd’. Die conclusie is misschien niet onwaar, maar wel tekort door de bocht.
Toen op 1 oktober 2021 de legale online kansspelmarkt opende, werden er al uitzonderingen gemaakt voor spelers onder de 24 jaar. Zo kom je als je tot deze leeftijdscategorie behoort niet in aanmerking voor casino- en sportsbook bonussen.
Daarnaast mochten deze spelers niet getarget worden in reclame-uitingen van online casino’s. Er mochten geen marketingactiviteiten op jongvolwassenen gericht worden. Hoewel een lagere stortingslimiet pas in 2024 ingevoerd werd, werd al eerder aangeraden om hoge stortingen door jongvolwassenen goed in de gaten te houden. Niet lang na de invoering van legaal gokken werd het gebruik van rolmodellen en influencers verboden. Deze maatregel was vooral bedoeld om jongvolwassenen in bescherming te nemen.
Al deze maatregelen ten spijt, wordt er door jongeren flink gegokt. De afgelopen jaren is er een toename van online gokken door jongvolwassenen geweest. Deze doelgroep is oververtegenwoordigd op de markt, zoals dat genoemd wordt.
Jongeren spelen aanzienlijk meer online kansspelen dan oudere spelers. Vooral sportweddenschappen blijken bijzonder populair bij spelers uit deze leeftijdscategorie. Dat blijken ook geen weddenschappen van dubbeltjes en kwartjes te zijn. Er worden serieuze bedragen ingezet.
Om een antwoord te vinden op de vraag waarom jongeren zoveel gokken, duiken we de wetenschap in. We beginnen daarbij bij de neurologische en psychologische bijzonderheden van jongeren.
Jongvolwassenen bevinden zich in een fase waarin hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn. Met name het prefrontale cortex is nog niet volledig volgroeid. Dit is het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor impulscontrole, lange termijnplanning en risicobeoordeling. Dit maakt jongvolwassenen vatbaarder voor impulsief gedrag, waaronder risicovolle activiteiten zoals gokken.
Dan de psychologische elementen. Jongvolwassenen worden in hun dagelijks leven haast doorlopend blootgesteld aan online prikkels. Ook aan gokprikkels. Het specifiek richten van advertenties op jongeren mag niet. Toch worden jongeren wel geconfronteerd met casino reclame. Denk daarbij aan de sponsoruitingen van casino’s in voetbalstadions en op televisie. Daarnaast is het kijken van gok streams op kanalen zoals Twitch erg populair.
Illegale aanbieders weten daarnaast keer op keer tot jongeren door te dringen. Met in-app reclames bij spelletjes die jongeren graag spelen, lokken ze spelers. Reclame hoe je snel rijk kunt worden met Plinko vindt ook vandaag een weg naar de ogen van de doelgroep. Daarbij wordt zelfs een thema als gedachten aan zelfmoord ingezet om spelers een account aan te laten maken.
“Je kunt als overheid verbieden wat je wilt. In een vrije markteconomie zoals we die in Nederland hebben wordt er voor ieder ‘probleem’ wel een oplossing gevonden. Het ontmoedigingsbeleid tegen roken resulteerde in hippe vapes met populaire smaakjes. Hierdoor werd roken voor jongeren cooler dan het was. De suikertaks om gezonder te eten en drinken te promoten wordt door producenten omzeild door een beetje zuivel aan het recept toe te voegen. Voor online gokken geldt hetzelfde. Ik heb niet de illusie dat de illegale sector aan banden gelegd gaat worden. Er zullen altijd nieuwe manieren gevonden worden om spelers te bereiken. Daar moet je als regelgever rekening mee houden. Je moet in gesprek blijven. Anders ben je nog verder van huis.”
Naast neurologische en psychologische aspecten, spelen ook technologische ontwikkelingen een rol. Door de smartphone en smartwatch is de wereld een stuk kleiner geworden. Jongeren hebben een korte concentratiespanne. Het toverwoord is instant gratification. Dit betekent onmiddellijke voldoening van een prikkel. Dit is aan de orde van de dag. Online casino's spelen daar op in. Een inzet plaatsen op een online kansspel kan letterlijk in enkele seconden gerealiseerd worden als je die prikkel ervaart. Dat maakt deze doelgroep tot een risicogroep.
Teveel gokken op jonge leeftijd kan grote gevolgen hebben voor het leven op de langere termijn. Door het lijden van grote verliezen kunnen jongeren in de financiële problemen komen. Hierdoor kunnen schulden ontstaan die je later bij het kopen van een huis behoorlijk in de weg kunnen zitten.
Dat de kans op financiële schade groot is, komt mede door het direct willen bevredigen van prikkels. Uit onderzoek van het Trimbos instituut blijkt dat jongeren bereid zijn direct nadat zij geld verloren hebben meer geld in te zetten om dit verlies goed te maken.
Uit onderzoek blijkt verder dat jongvolwassenen meer dan andere spelers gokken op sportwedstrijden. Dit heeft een tweetal oorzaken:
De KSA is nog altijd redelijk trots op het percentage spelers dat bij legale casino’s speelt. Toch zien we aan het volume aan het brutospelresultaat dat er een verschuiving naar de illegale markt gaande is. 50 cent van elke euro aan inzet wordt geplaatst op de illegale markt.
Ook jongvolwassenen hebben redenen om hun geluk eens bij een illegaal casino te beproeven. Illegale casino’s hebben immers wel bonussen voor spelers onder de 24 jaar. Illegale casino’s hebben geen stortingslimieten van € 300 per maand. Illegale casino’s accepteren moderne valuta van e-wallets en crypto wallets.
Het bonusverbod voor spelers onder de 24 jaar is een verhaal met twee kanten. Enerzijds worden jonge spelers beschermd tegen de verleidingen die bonussen met zich meebrengen. Het idee achter een casino bonus is dat het een incentive is voor spelers om meer of vaker te spelen. Anderzijds kunnen jongeren zich een beetje vergeten voelen, een gevoel van uitsluiting ervaren. Dit gevoel kan ertoe bijdragen dat zij bij een illegaal casino wel de waardering gaan zoeken die ze willen voelen.
Jongvolwassenen kunnen sinds 1 oktober 2024 netto € 300 per maand storten bij het online casino. Als je een nieuw account opent en je wilt een limiet instellen die hoger is dan € 150, dan dien je eerst een gesprek met het betreffende online casino te hebben. Hierbij word je gewezen op de potentiële gevaren van een hogere limiet.
Deze limieten gelden omdat er door de regelgever vanuit wordt gegaan dat jongeren minder verdienen. Jongeren hebben minder geld beschikbaar om uit te geven aan gokken. Dat is een logische aanname, maar het is een generalisatie. Dit geldt natuurlijk niet voor iedereen. Daardoor schept het een gevaarlijk precedent. Het aantal accounts per jongere is wat dat betreft een teken aan de wand.
De jongvolwassenen van nu zijn volledig opgegroeid in een digitale samenleving. Zij ervaren niet de reserveringen en weerstand die wij – de oudere generatie – hebben tegen overal accounts openen. Jongeren hebben hier doorgaans veel minder problemen mee. Als een aanbieding interessant genoeg is, is een jonger persoon veel eerder geneigd om direct een account te openen om ervan te profiteren. Daarom zijn stortingslimieten een vorm van schijnveiligheid. Ze voorkomen dat spelers in een opwelling veel geld storten of inzetten bij één casino, maar voorkomen niet dat een speler vijf of zes accounts heeft en maandelijks een veelvoud van dat maximale bedrag stort.
In zijn nieuwe visie op de legale kansspelmarkt heeft Staatssecretaris Struycken aandacht voor jongvolwassenen. Juist om hen extra te beschermen tegen de risico’s die aan hoogrisico kansspelen kleven,. Daarom wil de beleidsmaker de leeftijd om deel te nemen aan kansspelen verhogen naar 21 jaar.
Tweede Kamerlid Peter Smitskam (PVV) diende een motie in om dit voornemen van tafel te krijgen. Deze werd niet aangenomen tijdens het laatste debat over de kansspelen. Eerder al had Struycken deze motie ontraden. De leeftijdsverhoging is een essentieel onderdeel is van zijn visie op de kansspelmarkt.
Als die verhoogde minimumleeftijd ingevoerd wordt, heeft dat geen consequenties voor spelers die vandaag 18 worden. De leeftijdsverhoging zal met hen meegroeien. Als iemand nu minderjarig is en pas na 2026 volwassen wordt, dan zal diegene nog een paar moeten wachten om legaal te kunnen spelen.
Dat Struycken in zijn nieuwe beleid ook bewust minderjarigen opneemt is niet verrassend. Hoewel online gokken voor kinderen ten strengste verboden is, heeft 1 op de 15 middelbare scholieren volgens de cijfers van het Trimbos Instituut in de afgelopen 12 maanden voor geld gegokt.
Geld spenderen aan entertainment wordt voor kinderen al op jonge leeftijd genormaliseerd. Het kopen van Robux op het onder kinderen enorm populaire Roblox-platform is in mijn ogen niet heel veel anders dan het kopen van een spin in een online casino. De populairste features zijn in zo’n spel niet gratis beschikbaar. Omdat vrienden en vriendinnetjes dat ook hebben, wil mijn dochter dat ook. Het creëert ontzettende FOMO bij kinderen. Het heeft me flink wat gesprekken gekost om mijn dochter te laten realiseren dat het echt niet ging gebeuren dat het volledige zakgeld richting Roblox gaat.
Het Trimbos Instituut heeft in samenwerking met de Kansspelautoriteit een nieuwe campagne ontwikkeld. Deze campagne is gericht op het onderwijs. Docenten kunnen het programma gebruiken om gokproblematiek bij leerlingen te herkennen en bespreekbaar te maken. Het programma heet Helder op school. De Kansspelautoriteit financiert het programma vanuit het verslavingspreventiefonds.
Het is niet de eerste keer dat de Kansspelautoriteit betrokken is bij een campagne gericht op jongeren. Eerder maakte de toezichthouder de bewustwordingscampagne Pak je leven weer op, neem een gokstop. Deze campagne promotie van het CRUKS is voornamelijk via populaire social media kanalen verspreid.
Jongvolwassenen zijn extra gevoelig voor online gokken. Daar liggen drie grote oorzaken aan ten grondslag. Dat zijn de mate van hun hersenontwikkeling, het opgroeien in een digitale wereld waarin instant gratification de norm is en hun sociale omgeving. De combinatie van deze drie factoren is best tricky. Het zorgt voor een wankel evenwicht. Enerzijds willen beleidsbepalers de kaders waarbinnen spelers uit deze risicogroep steeds verder beperken. Anderzijds weten illegale aanbieders met campagnes met de juiste triggers deze spelers gemakkelijk te bereiken. Dat vormt een extra risico in het proces om met deze spelers in gesprek te blijven omdat hen uit het oog verliezen het laatste is dat je wilt bereiken.
Eerdere open kaart berichten:
1. Open kaart – OnlineCasinoGround onderzoekt: Is de politiek anti-gokken?
2. Open kaart – OnlineCasinoGround onderzoekt: Is online gokken nu echt zo gevaarlijk?
3. Open kaart – Waarom stoppen online casino’s met een vergunning in Nederland?
4. Open kaart – Hebben de online casino’s zichzelf in de vingers gesneden?
5. Open kaart – Hoe herken je een gokverslaving?
6. Open kaart – Hoe herken ik een legaal online casino?
