Verlaten casino’s: 100 casino’s in Sihanoukville, Cambodja
21 maart 2022
De huidige verlaten casino’s van Sihanoukville zijn een verhaal bij een samenloop van omstandigheden. We schreven in de rubriek verlaten casino’s een tijdje terug al over het Bokor Palace casino hotel in Cambodja. Het is een van de weinige verlaten casino’s die werd herbouwd. In 2018 opende het als luxe hotel. Investeerders geloofden erin en de regering zou mogelijk een goklicentie geven.
Cambodja wil immers de gokomgeving worden van Zuidoost Azië. Die positieve houding, die rond 2010 ontstond, trok vele investeerders naar Cambodja en specifiek naar Sihanoukville. De belangrijke havenstad, genoemd naar koning Sihanouk, is een toeristische trekpleister. Backpackers en avonturiers uit de gehele wereld wisten het al te vinden. En geleidelijk ook mensen uit omliggende landen. Het toerisme heeft groeipotentie.
Het zijn vooral Chinese investeerders en bouwbedrijven die Sihanoukville vanaf 2013 in sneltreinvaart ontwikkelen. In korte tijd komen er tientallen casino’s. Het gaat zo snel dat de overheid nauwelijks kan bijhouden hoeveel casino’s er op een bepaald moment zijn. In 2015 zouden het er rond 80 kunnen zijn, maar dat getal komt uit een schatting van 30 tot 130.
Geleidelijk zijn er in de streek ook meer buitenlanders dan Cambodjanen. Veel toeristen, maar ook werklieden en ondernemers. In 2018 wonen er volgens de Cambodjaanse overheid zelfs evenveel Chinezen als autochtone Cambodjanen.
In de zomer van 2019 gaat het fout. Op 22 juni 2019 stort een gebouw in en komen 28 Cambodjaanse arbeiders om. Het blijkt een illegale bouwplaats. Kort daarna ontdekken de autoriteiten meer bouwplaatsen waar zonder vergunning wordt gebouwd. En illegale casino’s die actief zijn.
De regering was al eerder wakker geschud. Cambodjanen riepen al enige tijd dat de overheid meer om geld, gokken en bouwen gaf, dan om haar burgers. En overheidsmedewerkers constateerden bijvoorbeeld dat de illegale bouw en komst van Chinezen een verhoging van criminaliteit en sociale problemen met zich meebracht. De Chinese bouwwerkzaamheden konden echter gewoon verder, legaal en illegaal. De regering nam nog geen actie.
Twee maanden na de dood van de arbeiders kondigt de Cambodjaanse premier Hun Sen echter onverwacht aan dat er een verbod komt op online gokken en arcade-hallen. Er zullen geen vergunningen meer worden afgegeven. En bestaande licenties worden niet verlengd wanneer ze verlopen.
Het bericht gaat als een schokgolf door de Cambodjaanse gokindustrie. Gokexploitanten en investeerders weten even niet wat hen overkomt. Veel van de bestaande casino’s in Sihanoukville leven immers van hun online aanbod.
Ze hebben bijvoorbeeld fysieke Roulette speeltafels, maar vooral ook computers (servers) om hun spellen aan te bieden aan spelers in Cambodja en ver daarbuiten. En veel van de casino’s waaraan nog wordt gebouwd willen zich gaan richten op online spelaanbod.
Kort na het bericht van de premier worden al bij meerdere bouwplaatsen de bouwactiviteiten gestopt. Een half jaar na de aankondiging zijn al ruim 200.000 Chinezen vanuit Sihanoukville teruggereisd naar hun moederland. Meerdere bouwlocaties liggen er dan verlaten bij, met half afgebouwde casino’s en hotels.
Maatregelen begin 2020 rond de corona-pandemie brengen de overgebleven casino’s en bouwprojecten in gevaar. Casino’s moeten sluiten en bouwprojecten komen stil te liggen.
De Cambodjaanse overheid schat in 2020 dat de bouw van meer dan 100 casino's door Chinezen in Sihanoukville is stopgezet. Niet door corona, maar vooral door de verandering van gokwetgeving. De half afgebouwde casino’s liggen er verlaten bij. Maar dat deert de overheid niet. Ze wil een einde maken aan de illegaliteit, criminaliteit en andere uitwassen.
Halverwege 2020 wordt de nieuwe wet aangenomen. Die blijkt vooral bedoeld om de overvolle gokindustrie uit te dunnen. En het aantal casino’s en houders van gokvergunningen weer overzichtelijk te maken.
Een middel dat de overheid daarvoor opneemt in de wet is een minimum kapitaalvereiste. Investeerders die een casino, hotel en andere toeristische voorziening willen bouwen en/of exploiteren moeten minimaal 200 miljoen dollar meenemen. Voor een zelfstandig casino is die eis 100 miljoen dollar. En er mogen dus geen online activiteiten plaatsvinden.
De kapitaaleis geldt bovendien met terugwerkende kracht. Bestaande vergunninghouders dienen er dus alsnog aan te voldoen.
We kijken voor de chronologie nog een keer in de Aziatische kranten en zien hoe snel ontwikkelingen kunnen gaan. Halverwege 2018 verschijnen de eerste kritische berichten over de enorme toestroom van Chinezen en Chinees kapitaal. Cambodjanen maken zich zorgen en zien Sihanoukville veranderen in een Chinese enclave.
Kort daarna melden kranten dat Chinese investeerders autochtone en westerse bedrijven onder druk zetten hun bezit te verkopen. Toeristische plekken in de havenstad worden opgeschrikt door zakkenrollers en crimineel geweld door Chinese maffia. Een regeringsmedewerker wijst op Singapore, daar werd de plaatselijke bevolking ook verdreven door Chinezen.
Kort na de ramp in juni 2019 op de illegale bouwplaats verbiedt een minister de bouw op 22 andere illegale bouwplaatsen. Een week later meldt een Zuid-Chinese ochtendkrant dat de Cambodjaanse regering zich zorgen maakt. De regering zegt dat er meer Chinezen in Sihanoukville wonen dan Cambodjanen. En dat volgens officiële cijfers de Chinezen 90 procent van de bedrijven in het gebied bezitten, waaronder 150 hotels en 50 casino’s.
Begin december 2019, de premier heeft zijn aankondiging van wetswijziging dan al gedaan, duikt de TV-zender Al Jazeera voor een reportage in de onderwereld van Sihanoukville. Ze rapporteert dat het ooit rustige stadje aan de kust is veranderd in een Chinees gok-imperium dat vergelijkbaar is met Macau.
Later die maand meldt de The Asian Post dat het leuke kuststadje veranderde door Chinees geld. De investeringen stroomden Sihanoukville volgens de krant binnen dankzij de Nieuwe Zijderoute, de ontwikkelingsstrategie van de Chinese overheid.
In maart 2020 schrijft de Khmer Times dat 80 procent van de Chinezen de havenstad heeft verlaten. Als redenen geeft de krant de corona-maatregelen en de aankondiging van het verbod op online gokken. De Cambodjanen tonen zich blij. Ze zien de prijzen van eerste levensbehoeften snel dalen. De huizenprijzen en huren zijn gehalveerd en voor familiebezoek zijn er weer lage hotelprijzen. Wel is er onzekerheid over de toegenomen werkeloosheid door het stopzetten van (bouw)projecten.
Dezelfde krant meldt een maand later dat de Cambodjaanse overheid tussen 2017 en begin 2020 maar liefst 1355 bouwprojecten goedkeurde. Die vertegenwoordigen een waarde van ruim 7 miljard dollar, van voornamelijk Chinese investeerders. Er wonen op dat moment, april 2020, nog slechts 15.000 Chinezen in Sihanoukville.
Maar meerdere investeerders blijken volgens de krant al te denken aan de toekomst. Dat de investeerders niet stilzitten melden ook enkele Chinese, Japanse en andere Aziatische kranten. En de gouverneur van de Cambodjaanse provincie zegt zich geen zorgen te maken over de voortzetting van projecten. Hij wijst er echter ook op dat die voortzetting wel volgens de lokale regels en wetten moet gaan plaatsvinden.
Van de 7 miljard aan investeringen is iets meer dan de helft bestemd voor bijvoorbeeld elektriciteitscentrales, oliewinning en infrastructuur. De overige 3 miljard besteden de Chinese investeerders aan casino’s, hotels en flatgebouwen.
Enkele nieuwe casino’s zijn al opgeleverd en voor andere komen casinobedrijven alweer met verwachte openingsdata en -feesten. Het merendeel van de projecten is echter (nog) verlaten. Een deel omdat in illegaliteit werd gebouwd, een ander deel doordat de investeerders niet aan de kapitaaleis kunnen of willen voldoen of om andere redenen.
De bestaande legale casino’s die zijn doorgegaan hebben hun deuren weer geopend. Er zijn reisrestricties dus de bezoekersaantallen vallen nog wat tegen.
En er staan nog mooie nieuwe casino-projecten gepland. Want dat Sihanoukville een toeristen- en gokstad blijft is zeker. Maar nu zonder het faciliteren voor online gokken en met meer oog voor de autochtone bevolking.
