Witwassen in het algemeen en in het (Holland) Casino
11 maart 2019
Witwassen van illegaal verkregen geld is een erg oud probleem. Het bestond al lang voor het woord witwassen. Dat woord, eigenlijk de Engelse variant ‘money laundering’, ontstond in de jaren twintig van de vorige eeuw. De beruchte gangster Al Capone gebruikte toen wasserettes om zijn crimineel verkregen geld naar de legale bovenwereld te krijgen.
Zijn witwas-methode toont de eenvoud van het witwas-principe. Stop illegaal verkegen geld in een nette activiteit en laat het er als legale inkomsten en winsten uitkomen. Zo’n nette activiteit kan een wasserij zijn, maar evengoed een bakkerij, uitgeverij of casino. Bij een online casino werkt het zowel voor de eigenaar als voor de speler.
Er zijn talrijke boeken en films waarin witwassen een rol speelt. In de film Hell or High Water uit 2016 is het principe van witwassen in een casino door een speler goed te zien. In de film overvallen twee broers een aantal banken. Ze gaan naar het casino en wisselen het geld in voor fiches. Daarmee spelen ze een tijdje, waarbij het ze niet uitmaakt of ze een beetje winnen of verliezen.
Na wat rond te hebben gehangen bij de roulettetafels, een paar potjes blackjack te hebben gespeeld en wat kleingeld in de gokkasten te hebben gegooid, is het tijd om er weer vandoor te gaan. Het geld dat ze mee naar huis nemen is nu geen crimineel geld meer, maar witgewassen geld: ‘gewonnen in een casino’. Het casino staat overigens in een Indianenreservaat. Die reservaten vallen niet onder de landelijke (federale) wetgeving van de Verenigde Staten en er kan legaal worden gegokt.
Nederland is helaas geen uitzondering, ook in ons land denken zwartspaarders en criminelen via het casino eenvoudig hun vuile geld op te kunnen schonen. Ze lopen hierbij echter tegen goed getrainde croupiers aan: klanten die verdacht worden van witwassen worden per direct het casino uitgezet, in sommige gevallen wordt de toegang zelfs permanent ontzegd. Er zijn verschillende manieren waarop er geld kan worden witgewassen, bijvoorbeeld via de roulettetafels. Een groep spelers, die net doet elkaar niet te kennen, leggen allemaal geld in op de roulettetafel. Vrijwel alle getallen zijn zo gedekt. Na een aantal speelrondes vragen de spelers die het meest in de plus staan een uitbetaling aan. Het Holland Casino stort het geld dan op de bankrekeningen van de spelers, voor de belastingdienst is dit geld nu gewoon witte winst uit het casino. Om het verhaal extra aannemelijk te maken voor de fiscus kan de speler ook nog om een winstverklaring vragen van het HC. Ook één speler alleen kan via de roulettetafel geld witwassen, er wordt dan gekozen voor rood/zwart-inzetten. Heb je nog zwart geld liggen en brengen we je nu op ideeën, doe het niet. Je zult vrijwel zeker door de mand vallen, we raden je ten strengste af dit soort trucs uit te proberen.
Een relatie wees ons op een rapport van de Financial Action Task Force (FATF). Deze onafhankelijke organisatie ontwikkelt en bevordert onder andere beleid tegen witwassen van geld. Die FATF bracht in juli 2018 een rapport uit, van slechts 53 pagina’s, onder de titel ‘Professioneel Witwassen van Geld’. Ze gaven nauwelijks ruchtbaarheid aan de uitgave. Maar het sloeg in als een bom bij meerdere organisaties. Met name in Canada.
In het rapport beweren ze dat in British Columbia, een provincie van Canada, een ondergrondse bank staat waar criminelen jaarlijks meer dan 1 miljard dollar witwassen. De bank biedt zijn diensten aan, volgens het rapport, aan georganiseerde misdaadorganisaties wereldwijd. Mexicaanse kartels, Aziatische bendes en misdaadgroeperingen uit het Midden-Oosten zouden gebruik maken van de bank.
Het rapport en aanvullende informatie van de Verenigde Naties en het Internationaal Monetair Fonds, trok een beerput open in Canada. Canadese deskundigen vertelden dat het probleem veel groter is dan die ene bank. Het gaat volgens hen verder dan British Columbia en er zijn meerdere casino’s bij betrokken.
Canada werd wakker geschud door het rapport van DE FATF. Uit verder onderzoek bleek al snel dat het witwas probleem inderdaad verder gaat dan British Columbia. Het doet zich voor in heel Canada. In een eerder geval in Canada bleek al dat een soortgelijke bank gebruik maakte van Chinese gokkers. Zij wasten het criminele geld wit in Canadese casino’s op de boven, bij de film, beschreven wijze.
Door die eerdere situatie hield de RCMP (de beroemde Royal Canadian Mounted Police) al verscherpt toezicht op witwassen via casino’s. Daar voegen ze nu andere doelen van witwassen aan toe, zoals onroerend goed, wedden bij sportwedstrijden en bezit van luxe goederen. Vanaf begin 2019 verschijnen er dagelijks nieuwsberichten in Canada over ontdekkingen van witwaspraktijken en verder onderzoek.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) hanteert wereldwijd een percentage van 3 tot 5% ‘zwart geld’ van het totale bruto binnenlands product (BBP). Dat is het totaal van alle in een land geproduceerde goederen in diensten.
In Nederland is het BBP ongeveer 800 miljard euro. Met de percentages van het IMF zou daarvan dus ongeveer 32 miljard euro witgewassen crimineel geld zijn. Het BBN van Canada is ongeveer twee keer zo hoog als in Nederland. Dus het aandeel witgewassen geld is daar 64 miljard euro.
Witwassen van geld is zoals gezegd een oud probleem. Het is een constante strijd tussen overheid en criminelen. De overheid bedenkt maatregelen om witwassen te voorkomen of te ontdekken. En criminelen bedenken steeds weer nieuwe of varianten op bestaande methoden.
Eén maatregel die overheden nu bijna wereldwijd gebruiken is de 15.000 regel. Grofweg houdt die regel in dat bedragen boven de 15.000 euro, of een vergelijkbaar bedag in plaatselijke valuta, moet worden gemeld. Daarbij kan het gaan om een storting bij een bank, winst bij een casino en dergelijke. Naast die meldplicht hebben notarissen, banken en anderen bovendien een onderzoeksplicht.
Je kunt, zoals de broers in de genoemde film, beneden dat maximale bedrag blijven. Maar als je veel geld wilt witwassen dan zul je andere mensen moeten inschakelen. Dat kan een casinomanager zijn, die dan eenvoudig een zogenaamde winst boven 15.000 euro niet doorgeeft. Of een bankman, zoals onlangs nog bleek bij de ING, die de andere kant opkijkt.
Het kunnen overigens ook gewone burgers zijn die, zonder bij het witwassen betrokken te zijn, worden afgekocht om hun mond te houden. Want vrijwel alle grotere witwas-activiteiten zijn tegenwoordig steeds omvangrijker en complexer en daarmee meer zichtbaar.
Je kunt met veel illegaal geld dus in principe niet naar de bank. Relatief kleine drugscriminelen, blijkt uit de Netflix serie ‘Murder Mountain’, begraven hun geld. Ze geven het geleidelijk uit aan niet herleidbare zaken als een etentje, een reisje, kleding en dergelijke. In veel landen wordt dat uitgeven steeds lastiger doordat er minder contact wordt betaald. Contant betalen valt dan dus op.
Bij sommige criminelen komt zoveel illegaal geld binnen dat hun witwas-praktijken er niet tegen zijn opgewassen, om maar even in het wassen te blijven. Zij begraven hun geld ook. Dat lazen we in de berichten over Escobar en El Chapo. Sommige mensen denken dat er nu nog miljarden dollars in de Colombiaanse en Mexicaanse bodem verborgen ligt.
De overheid wordt steeds slimmer in het vinden van illegaal geld; hooguit worden ze beperkt door gebrek aan mensen en middelen. Het betekent dat witwassers creatiever moeten zijn binnen het witwas principe. Hierboven bij Al Capone beschreven we al het eenvoudige principe. Tegenwoordig is het principe nog steeds eenvoudig. Maar het witwassen is complexer geworden.
Daarom onderscheiden organisaties nu meerdere vormen. De gefingeerde winst in het casino is daarbij nog steeds een belangrijke methode, die bij kleine bedragen kan worden gebruikt. Andere vormen zijn bijvoorbeeld de ABC-transactie in het onroerend goed, de nieuwe geldmethode met bijvoorbeeld bitcoins en de loanback waarbij de crimineel geld aan zichzelf leent en veinst dat hij het van een ander leende.
Bijna dagelijks staan er bericht in de krant waarbij witwassen een rol speelt. Alleen is het niet altijd meteen zichtbaar, zelfs niet voor specialisten. Dat komt omdat er per geval meer kennis nodig is. Denk aan de witwaspraktijken die nu geleidelijk naar boven komen rondom (oud)medewerkers van Trump of de belastingontduiking van stervoetballers. Eerst moest duidelijk zijn dat geld was ontvangen. Daarna dat het niet werd gemeld of verdoezeld (witgewassen).
Waarmee direct is gezegd dat het niet alleen criminelen zijn die geld witwassen. Bij criminelen denken we aan geld dat is verdiend met drugs, prostitutie, mensenhandel en dergelijke. Maar er zijn ook witte-boordencriminelen die illegaal geld ontvangen, zoals de medewerkers rond Trump. Of ‘gewone’ burgers die gebruik maken van mogelijkheden geld uit het zicht van de belastingdienst te houden.
En hoe zit het uiteindelijk met casino’s. Het principe van de drie stappen blijft hetzelfde: van illegaal geld via een tussenstap naar legaal geld. In boeken, op internet en bij andere bronnen (zoals bijgaande rapporten) kun je lezen welke manieren worden gebruikt. Maar let op: wanneer een methode eenmaal bekend is, kijken het casinomanagement, de belastingdienst en anderen mee en is de pakkans groter.
En sommige witwas-methoden, gebruikt bij zowel online als fysieke casino’s, zijn gewoon suf te voor woorden. Zoals met een paar man spelen met illegaal geld en het bedrag van de hoogste winnaar als legaal meenemen en de rest als verlies accepteren. Terwijl die winnaar beneden de 15.000 euro moet blijven. Wellicht is het toch voordeliger gewoon belastingaangifte te doen.
Over enkele concrete zaken en de lopende affaire in British Columbia/Canada:
