Open kaart – OnlineCasinoGround onderzoekt: Is de politiek anti-gokken?
28 november 2024
Laatst bijgewerkt: 3 weken geleden
Wie het nieuws een beetje volgt, stuit met regelmaat op nieuws over online gokken. Vaak betreft het nieuws vanuit politieke hoek. Diverse politici hebben scherpe kritiek op de Wet Kansspelen op afstand en zouden gokken het liefst verbieden. Is de politiek anti-gokken?
Om die vraag direct te beantwoorden: Nee. De politiek in zijn algemeenheid is niet tegen gokken. Anders was de Wet op kansspelen er in 1964 niet gekomen en zou ook online gokken niet gelegaliseerd zijn. Wel zijn sommige partijen principieel tegen het aanbieden en deelnemen aan kansspelen. Dit zijn vaak partijen met een christelijke achtergrond.
Ook hebben partijen aan beide kanten van het politieke spectrum flinke kritiek op de manier waarop de Wet Kansspelen op afstand in 2021 is ingevoerd en momenteel geïnterpreteerd wordt.
Voordat op 2 oktober 2021 het eerste online casino de deuren opende – want op 1 oktober kon dat nog niet omdat er een storing in het CRUKS-register was -, was er al het nodige water naar de zee gevloeid. Fred Teeven was in het Kabinet Rutte-II staatssecretaris van Veiligheid & Justitie de initiator van de huidige wetgeving.
Teeven zag in andere Europese landen gereguleerde kansspelmarkten ontstaan terwijl in Nederland het illegale aanbod floreerde. Want hoewel het volgens de letter van de Nederlandse wetgeving niet mocht om online te gokken, gebeurde het natuurlijk wel.
Van het eerste initiatief van Teeven tot de daadwerkelijke legalisatie van online gokken ging er meer dan 10 jaar voorbij. Er werden diverse wetteksten aan de Eerste en Tweede Kamer voorgelegd, maar iedere keer werden de schrijvers terug naar de tekentafel gestuurd.
Minister van Rechtsbescherming Sander Dekker loodste het legaal online gokken uiteindelijk door de beide kamers heen. Hij kondigde in 2020 aan dat de Nederlandse online kansspelmarkt in 2021 open zou gaan. Vanaf 1 april 2021 konden geïnteresseerde online casino’s een vergunning aanvragen bij de Kansspelautoriteit, waarna op 1 oktober spelers legaal een account konden openen bij de casino’s die de vergunning ook daadwerkelijk verkregen.
Vrijwel vanaf het eerste moment dat online gokken legaal werd, stuitte de Nederlandse kansspelmarkt op weerstand in politiek Den Haag. Politici zijn bang voor de gevolgen die legaal gokken heeft. Partijen als het CDA, de ChristenUnie en de SP zijn een uitgesproken tegenstander van de wet. Deze partijen zien een groot risico op meer gokverslaving en financiële problemen voor mensen die een gokje te veel wagen.
De weerstand die in de politiek tegen de huidige wet- en regelgeving wordt gevoeld, wordt door online casino expert Frank Op de Woerd verklaard door de teksten die in de wet zijn opgenomen. Volgens Op de Woerd is de Wet KOA te algemeen geschreven. Online casino’s met wezenlijk andere belangen dan de Nederlandse politiek is te vrij gelaten bij de interpretatie en de invulling van de Wet. Op de Woerd trekt een vergelijking met het technisch reglement van de Formule 1.
Bouw de snelste auto die je kan, we zien wel wie er wint. Dat was – heel kort door de bocht – ooit de opzet van de Formule 1. Natuurlijk was er regelgeving, maar die was vrij algemeen van opzet. Het leverde spectaculaire races op, maar met de veiligheid van de coureurs, de monteurs, en het publiek was het niet al te best gesteld.
Vandaag de dag is er een reglementenboek voor de Formule 1 waar je u tegen zegt. Iedere afstelling, iedere afmeting, iedere situatie wordt beschreven. De teams weten exact waar ze aan moeten voldoen. Binnen die kaders proberen ze optimaal te presteren en zo’n snel mogelijke auto te bouwen. Daardoor is de sport een stuk veiliger geworden, en nog altijd spectaculair.
De parallel met de wetgeving op het gebied van kansspelen is niet vergezocht, als je het mij vraagt. De regels waren aanvankelijk te ruim van opzet; te veel verantwoordelijkheid werd neergelegd bij de aanbieders. Daar komt de wetgever nu op terug. Met een serie aan uitgevoerde moties en ingrepen, wordt de wetgeving beetje bij beetje meer normatief. Er wordt exacter voorgeschreven wat wel en wat niet mag. Hopelijk blijven de online casino’s in Nederland voldoende aantrekkelijk voor de gemiddelde gokker, net zoals nog altijd veel mensen naar de Formule 1 kijken.
De afgelopen drie jaar heeft de politiek met diverse voorstellen en moties geprobeerd de wet te verbeteren. Heel politiek Den Haag viel over elkaar heen om stelling te nemen tegen de ‘tsunami aan gokreclames’ die na de legalisering van online gokken op de Nederlandse consument werd afgevuurd. Er ging ‘s avonds geen reclameblok op televisie voorbij zonder tenminste één reclame van een online casino. Ook in de publieke buitenruimte werd overdadig geadverteerd.
Dat leidde tot het Besluit ORKA. Dat staat voor Ongerichte Reclame Kansspelen op Afstand. In dit besluit werd bepaald dat online casino’s stapsgewijs minder reclame mogen maken. Televisie- en radioreclame en ongerichte reclame in het straatbeeld werd per 1 juli 2023 verboden. Een jaar later werd het verbod op programma- en evenementen sponsoring ingevoerd. Per 1 juli 2025 wordt ook sportsponsoring verboden.
Politieke partijen willen met deze en andere maatregelen voornamelijk dat spelers beter beschermd worden tegen gokverslaving en financiële problemen. Sommige partijen willen een betere gokwet, anderen willen de legalisering van online gokken terugdraaien.
Met name het aantal jongvolwassenen dat is gaan gokken nadat online gokken legaal werd, is gegroeid. Zij komen weliswaar nog niet in aanmerking voor casino bonussen, maar besteden in verhouding veel geld in het online casino. Dat is een doorn in het oog van met name ChristenUnie fractievoorzitter Mirjam Bikker. ,,Een treinramp in slowmotion”, noemde de voorvrouw van de Christenen de Wet Kansspelen op afstand in de Tweede Kamer. ,,De legalisering van online gokken is mislukt.”
Inmiddels heeft Bikker samen met Kamerlid Michiel van Nispen van de SP een initiatiefwet ingediend onder de titel “Gok niet met de toekomst van onze jongeren“. Bikker en Van Nispen zijn van mening dat verdere maatregelen van het kabinet te lang op zich laten wachten.
Michel Groothuizen, de voorzitter van de Kansspelautoriteit, concludeerde in zijn reactie op het rapport waarin de Wet Kansspelen op Afstand werd geëvalueerd dat “de liefde voor de op liberale leest geschoeide wetgeving van een paar jaar geleden lijkt zowel links en rechts behoorlijk bekoeld.”
De politieke partijen in de Tweede Kamer willen in een enkel geval dat de legalisering van online gokken wordt teruggedraaid, maar veruit de meeste partijen willen betere wetgeving waarin meer gereguleerd wordt. Nadat er op 1 oktober 2024 nieuwe speel- en stortingslimieten zijn ingesteld, wacht de politiek in spanning op de beleidsreactie op de evaluatie van de Wet Kansspelen op Afstand. Deze komt in december van de Staatssecretaris voor Rechtsbescherming, Teun Struycken (NSC).
Politici moeten zich realiseren dat het beschermen van spelers en het aantrekkelijk houden van de legale kansspelmarkt zich momenteel al op een kritiek punt bevindt. Het illegale aanbod van online casino’s profiteert steeds meer van de beperkingen die legale casino’s en spelers opgelegd krijgen. Spelers die niet tot een risicogroep behoren en hun gokgedrag recreatief kunnen houden, vinden het legale aanbod in toenemende mate minder interessant . Dat is terug te zien in de daling van het percentage spelers dat bij legale casino’s gokt.
Enerzijds worden legale casino’s en spelers beperkt onder de noemer van spelersbescherming, maar tegelijkertijd slaagt de Kansspelautoriteit er niet in om illegale casino’s uit Nederland te weren, waardoor de stap naar onveilige kansspelen voor spelers gemakkelijk te zetten is. Als het mis gaat bij voetbalwedstrijden is er in Nederland een beleid dat niet een volledige supportersgroep van een club aansprakelijk gesteld wordt, maar het individu. Bij kansspelen worden verregaande maatregelen genomen die voor iedereen gelden om een procentueel kleine groep kwetsbare spelers te beschermen.
We sluiten dit artikel af met een overzicht van het kabinetsstandpunt en de standpunten met betrekking tot het online gokken van de politieke partijen die op dit moment één of meer zetels in de Tweede Kamer hebben.
Het Kabinet-Schoof bestaande uit de partijen PVV, VVD, NSC en BBB moet de komende jaren verbeteringen doorvoeren in de Wet Kansspelen op afstand. Enerzijds hoopt het kabinet op veel inzetten bij de online casino’s omdat het de kansspelbelasting in twee stappen wil verhogen tot 37,6% om meer inkomsten voor de schatkist te genereren. Tegelijkertijd wil Schoof kansspelen ontmoedigen, zo zei hij tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen van 2024.
| Politieke partij (aantal zetels) | Standpunt met betrekking tot online gokken |
|---|---|
| PVV (37) | De PVV wil de legalisering van online gokken in stand houden. |
| GroenLinks-PvdA (25) | GroenLinks-PvdA is niet tegen online gokken, maar wil wel strenge limieten. |
| VVD (24) | De VVD stemde voor het invoeren van de Wet Kansspelen op Afstand en waarschuwt ervoor dat een verbod op online gokken een terugkeer naar de situatie van voor 1 oktober 2021 betekent. |
| NSC (20) | Als het aan NSC ligt wordt online gokken opnieuw verboden in Nederland. |
| D66 (9) | D66 stemde voor de invoering van de Wet Kansspelen op Afstand en schreef in een eerder verkiezingsprogramma voor een legale markt te zijn. Anno 2024 is er geen actueel standpunt te vinden. |
| BBB (7) | BBB heeft geen uitgesproken standpunt over online gokken. Het stemde zowel voor als tegen moties die het online gokken beperken. |
| CDA (5) | Het CDA is voor een totaalverbod op online gokken |
| SP (5) | De SP is voorstander van een streng gokbeleid. De SP was tegen de opening van de online gokmarkt. |
| DENK (3) | DENK is niet per definitie tegen online gokken, maar wil wel dat gokken minder laagdrempelig wordt. De partij wil een totaalverbod op gokreclame. |
| Partij voor de Dieren (3) | De Partij voor de Dieren is tegen legaal online gokken. |
| Forum voor Democratie (3) | FVD heeft zich niet voor of tegen online gokken uitgesproken. |
| SGP (3) | De SGP is voor een totaalverbod op online gokken. |
| ChristenUnie (3) | De ChristenUnie is voorstander van het terugdraaien van de legalisering van online gokken. |
| Volt (2) | Volt wil graag dat gokreclames verboden worden, maar is niet uitgesproken tegen het spelen van online kansspelen. |
| JA 21 (1) | JA 21 heeft geen duidelijk standpunt geformuleerd over online gokken. |
Foto van Teun Struycken is een bewerkte afbeelding door OnlineCasinoGround. Foto Teun Struycken door Martijn Beekman via tweedekamer.nl. Foto Tweede Kamer van Niederlandenet via Flick0r.
Andere open kaart berichten:
1. Open kaart – OnlineCasinoGround onderzoekt: Is online gokken nu echt zo gevaarlijk?
2. Open kaart – Waarom stoppen online casino’s met een vergunning in Nederland?
3. Open kaart – Hebben de online casino’s zichzelf in de vingers gesneden?
4. Open Kaart – Hoe herken je een gokverslaving?
5. Open kaart – Hoe herken je een legaal online casino?
6. Open kaart – hoe gevoelig zijn jongvolwassenen voor online gokken?
7. Open kaart – Waarom spelen steeds meer Nederlanders bij illegale casino’s?
8. Open kaart: Wat zijn hoog risico kansspelen?
